Vakgenoten! – De troonrede van Betteke van Ruler

‘Nederland staat voor een opgave die om grote veerkracht vraagt’, sprak prinses Beatrix in haar laatste Troonrede, vorig jaar. In de weken voor de eerste Troonrede van koning Willem-Alexander, dringt de vraag zich op of de veerkracht deze keer van de marketing-, communicatie en mediabranche zal moeten komen. Want de huidige crisisaanpak blinkt niet echt uit in effectiviteit en creativiteit… Dus vroegen Adformatie, Tijdschrift voor Marketing en Communicatie 24 experts naar hun mening over 2014. Bij welk beleid zijn onze vakgenoten – en alle andere Nederlanders – het meest gebaat?

De troonrede van Betteke van Ruler
Ons land is al een aantal jaren in een ernstige recessie gedompeld. Niet omdat we het economisch zo slecht doen, maar omdat het ontbreekt aan vertrouwen. Daarvoor is duurzame communicatie nodig. Dat is communicatie die open, eerlijk, integer, reflectief en uitnodigend is. Communicatie wordt bovendien vaak te beperkt beleefd. In communicatie ontstaat organisatie en daarin ontstaan beleid, strategische keuzes en een bepaalde cultuur, en dat leidt weer tot nieuwe communicatie. Communicatie is dus geen afgeleide van organisatie, maar de basis ervan én de consequentie. Bepaalde communicatie leidt tot bepaalde organisatie en bepaald beleid en dat leidt tot bepaalde communicatie. Duurzaamheid hierin is helaas nog geen gemeengoed.
De regering heeft daarom besloten te investeren in training in duurzame communicatie. Om dit te faciliteren zal de bestaande bijzondere aftrekbaarheid voor scholing van werknemers nog slechts voor communicatiescholing worden voortgezet. De werkgevers worden bovendien verplicht zichzelf en hun werknemers regelmatig op duurzaamheid van hun communicatie te evalueren. Op het zowel schriftelijk als mondeling bezigen van praatjes voor de vaak, onhelder taalgebruik, luchtfietserij en bootafhouderij van managers en medewerkers onderling en van managers en medewerkers naar derden toe, zal streng worden toegezien. Daartoe zullen speciale meldpunten worden ingericht. Veronachtzaming van de consequenties van slechte communicatie wordt bovendien onderdeel van het strafrecht. Overtreding zal worden bestraft met hoge boetes. Net als al is aangekondigd voor de banken, komt er tuchtrecht voor organisaties die zich niet aan de nieuwe richtlijnen voor duurzame communicatie houden.
De regering realiseert zich dat alleen training onvoldoende is en dat er permanente ondersteuning van duurzame communicatie nodig is. Juist in deze tijd waarin er zoveel wordt gevraagd van eigentijdse communicatiedeskundigheid binnen en voor organisaties, ziet de regering de bereidheid tot investeren in professionalisering van communicatieafdelingen en communicatiebureaus dramatisch achteruit gaan. Er worden daarom extra subsidiemaatregelen genomen om te stimuleren dat communicatieprofessionals worden bijgeschoold in actuele kennis hoe communicatie echt werkt, wat duurzame communicatie betekent en hoe zij hun organisatie daarin kunnen ondersteunen.
Ook de opleidingen voor communicatieprofessional zullen extra aandacht krijgen van de regering. Wensmodellen waarin aan communicatie toverkracht wordt toegekend en waarin geen aandacht is voor monitoring en reflectie, mogen niet meer worden gedoceerd. Om de kwaliteit van opleidingen en trainingen te waarborgen zal de regering bovendien extra subsidies verstrekken om meer onderzoek mogelijk te maken naar goede strategieën van duurzame communicatie.
De regering beseft dat dit een grote omslag betekent. Zij is echter van mening dat alleen hiermee het vertrouwen kan worden teruggewonnen.

Betteke van Ruler is emeritus hoogleraar communicatiewetenschap Universiteit van Amsterdam.

Onder anderen de volgende vakgenoten leveren een bijdrage aan deze serie: Ton Planken, Michiel Buitelaar, Rik Heijmen, Lot Keijzer, Ronald Pont, Reyn Jongenelen, Steven van Belleghem, Pieter Meijer, Ge Key, Polle de Maagt, Betteke van Ruler, Jaap van Ginneken, Wesley Terhaar en Ron van der Jagt.

Alle columns leest u de komende weken terug op Molblog.