‘Energiebesparing komt nauwelijks van de grond, omdat het gaat om 1001 dingen’, aldus scheidend voorzitter van de Energieraad P. Vögtlander begin oktober in FD. ‘Om de gewenste energie-efficiency te halen moet je echt heel veel kleine dingen doen en daar komt de politiek niet uit’.
De wetenschap dat onze huidige leefwijze met de daarbij behorende verbruiken en emissies catastrofale gevolgen zal hebben, heeft niet de impact die het zou moeten hebben om het tij te keren. Als we Vögtlander mogen geloven is wachten op politiek ingrijpen ijdel. Wie of wat is nodig voor de overgang naar een duurzame samenleving?
Het antwoord is U, jij, ik! Wij! In de transitie naar een duurzame samenleving is een bepalende rol weggelegd voor het individu. Aanjagers van collectief gedrag. Tezamen genoeg slagkracht om hoger gelegen mechanismen te beïnvloeden. Bottum-up dus.
De traditionele rol van de politiek die met wetgeving gedrag tracht af te dwingen en te reguleren, is niet afdoende. Op technologisch niveau lijkt genoeg expertise aanwezig om verduurzaming te materialiseren of daar waar nodig te innoveren. En bedrijven weten al veel langer dat MVO meer is dan marketing. Het is keiharde noodzaak, want grondstoffen worden schaarser. De supply chain moet duurzamer zodat U, jij en ik en met name onze kinderen hun producten nog kunnen kopen en/of betalen. En zij kunnen voortbestaan.
Dit is geen nieuws. En gelukkig groeit de bereidheid om op individueel niveau in actie te komen. Het macroprobleem wordt op microniveau aangepakt met actiegerichte initiatieven, die de verbruikseconomie aan de kaak stellen en milieubewust handelen stimuleren. Sinds ’We Tap Water’ vraag ik de ober explicieter dan voorheen om kraanwater. Onze oproep om prullaria terug te brengen naar supermarkten krijgt tot op de dag van vandaag navolging. En gisteren heb ik mij ook aangemeld voor mogelijk het hipste groene initiatief van dit moment, de No Impact Week (7 tot 14 november, aanmelden via No Impact Week). Gelanceerd door een tot historicus opgeleide New Yorker die zocht naar een ‘levenswijze … waarbij hij teerde op het dividend van de aarde in plaats van op haar kapitaal’. Hij schreef er een boek over dat nu met adaptatie door een kleine groep volgelingen kan leiden tot bewustzijnsvergroting en gedragsverandering bij weer een grotere groep.
Echte ommekeer vraagt echter verandering van de massa, van diegenen die het overgrote deel van de sociale piramide bevolken. Dit vraagt tijd. Maar bovenal vraagt het een krachtig vermogen van de Early Adaptors om ook buiten het eigen referentiekader de haakjes en drijfveren te benoemen van mensen met een ander dagelijks leven waarin andere beweegredenen gedrag bepalen.
Als het lukt ook bij hen het gevoel voor urgentie te koppelen aan de implementatie van duurzamer gedrag dan kunnen kleine veranderingen grote gevolgen hebben. Want als een kleine verandering wordt omarmd door een grote groep dan heb je een kiloknaller van formaat.
En hoeven we allemaal steeds minder kleine dingen te doen om werkelijk duurzaam te zijn en te blijven.
Hanneke de Bruin
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!