Overdreven angstberichten, nepnieuwsberichten en totaal verzonnen berichten over de tegenstanders, worden door populistische politici met microscopische precisie geïnjecteerd in onze samenlevingen.
Die georkestreerde berichten worden doelbewust en heel gericht gestuurd aan personen die daar gevoelig voor lijken te zijn en dus vaak voor open zullen staan. Daarvoor is het wel nodig om die miljoenen social mediaprofielen te verkrijgen of te kopen. En dat is normaal gesproken niet goedkoop.
Bij de presidentsverkiezing in de VS en bij de Brexit is die social media aanpak aantoonbaar zeer succesvol gebleken. Bij beide campagnes werd door de winnaars intensief gebruik gemaakt van het databedrijf Cambridge Analytica. Een bedrijf dat specifiek is opgericht om via data-mining & analyse het gedrag van het publiek tijdens politieke campagnes concreet te kunnen veranderen via social media.
Project Alemo kende 200 miljoen Amerikanen
Trump’s strategen werkten gedurende de gehele campagne nauw samen met Cambridge Analytics in het zogenaamde project Alemo. Zij deelden een zelfde pand, en blijken daarbij nu ook concreet ondersteund te zijn geweest door medewerkers van Facebook en Youtube.
Dagelijks werden er ruim honderd verschillende (video)berichten gefabriceerd, die op basis van 200 miljoen social mediaprofielen als persoonlijk maatwerk werden verstuurd. Zo creëerden ze targetgroepen op basis van politieke voorkeur, de auto die ze reden, de buurt waar ze woonden, hun financiële situatie, het actuele zoekgedrag op internet, etc.
Een specifiek bericht ging dus alleen naar die personen die voor dat ene bericht het meest ontvankelijk leken. Waarna een ‘bombardement’ van vergelijkbare berichten volgde.
Forum voor Democratie doet hetzelfde
De Trumpcampagne en enkele van haar sponsoren besteedde volgens de eerste onderzoeksberichten zo’n 2 miljard dollar aan project Alemo. Cambridge Analytica wordt gesponsord door de schatrijke en uiterst conservatieve Mercer-familie. Wat zij de Trump- en Brexitcampagne in rekening heeft gebracht voor de effectieve hulp en inmenging is onbekend.
Inmiddels heeft Facebook de ingrijpende beslissing genomen om Cambridge Analytica geheel te weren van Facebook. In Nederland blijkt Forum voor Democratie (FvD) volgens Thierry Baudet exact diezelfde methode te gebruiken. De secretaris van FvD, Rob Rooken is een door vriend en vijand erkend expert op dit terrein.
Adverteerders doen hetzelfde
Op zich is er ook niets tegen micro-targeting. Commerciële bedrijven werken al 15 jaar op deze manier. Ze kennen de voorkeuren en behoeften van hun consumenten en spelen daar op internet en social media handig op in met heel specifieke aanbiedingen.
Als je op internet op zoek gaat naar leuke plekken in Londen, zullen al snel reclamebanners met mooie reisaanbiedingen naar Londen verschijnen. Adverteerders betalen miljoenen euro’s voor het gebruik van die voorkeurs- en gedragsprofielen. Consumenten herkennen dat echter heel goed als reclame.
Negatieve campagnes zijn zo oud als Metusalem
Bij populistische politieke campagnes is het echter niet duidelijk wat waar en onwaar is, wat betaald en niet betaald is. Deze targetingmethode werkt bovendien het meest effectief bij negatieve framing. Vanuit angst dus. De mens is en blijft van nature een angstig wezen.
Het inspelen op natuurlijke angst, het opvoeren van gruwelbeelden en het creëren van verdeeldheid is niet uitgevonden door Trump of Baudet. Het was al een bekende debatvorm in 63 vóór Christus. Toen schreef Quintus Cicero de eerste verkiezingshandleiding:“Het is van belang in het openbaar de waardigheid van een staatsman aan te nemen en tegelijkertijd de tegenstanders in een kwaad daglicht te stellen.”
Waarom werkt dit nu zo ontwrichtend?
Honderden jaren bewaakten journalisten de waarheid, en gaven zij duiding bij de politieke campagnes. Het is voor het eerst dat politici zo massaal en rechtstreeks zelf kunnen communiceren, zonder enige controle dan wel tegenspraak. Populisten creëren zo hun eigen, vaak angstaanjagende werkelijkheid en hun eigen bubbels van het eigen gelijk.
Doordat ze precies weten wie ze moeten overtuigen, ontstaan er nu makkelijk gesloten ketens van angst en wantrouwen, die een hele samenleving ontwrichten. Met vrijheid van meningsuiting heeft dit alles weinig van doen, wél met psychologische oorlogsvoering nieuwe stijl.
Als we daar geen kritisch oog voor hebben, verliezen we voorspelbaar veel meer dan ons lief is. Daarom is totale transparantie over alle campagnebestedingen en hulpsponsoren echt nodig.
Foto: americanspirit / 123RF
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!