De Algemene Politieke Beschouwingen zijn misschien wel het belangrijkste debat van het jaar. Na Prinsjesdag legt het kabinet verantwoording af aan de Kamer over de plannen voor het komende jaar. Alle partijen mogen bij monde van de fractievoorzitter het woord voeren. Vergelijk het met een sessie op het werk waarin iedere manager iets mag vinden voordat het staand beleid wordt. Dit jaar mochten 14 partijen spreken. Wat ging er goed en wat moet beter?
Minder woorden
Het debat in de Tweede Kamer wordt steeds beter gevoerd en politici zijn ook steeds beter te volgen. Dit ligt enerzijds aan de groeiende aandacht van de politiek zelf voor retorica en beperking van de spreektijd. Het gevolg hiervan is dat er dikwijls meer wordt gezegd met minder woorden. En dat is pure winst. Anderzijds zorgt de groeiende aandacht van oude en nieuwe media voor een besef bij de politiek dat de vergadering zich niet alleen meer afspeelt in het Kamergebouw, maar dat de Nederlander meekijkt en meeleest.
Interrupties
En dan kan er ook nog wat verbeterd worden. Voornamelijk de voordracht. De gemiddelde spreektijd van een eigen bijdrage ligt tussen de 30 en 40 minuten. Bij de grote partijen verdriedubbelt dat makkelijk door de vele vragen en interrupties. Het grote voordeel is dat je een dergelijk verhaal goed kunt voorbereiden. Het nadeel: dat kan bij de interrupties niet. Dan komt het dus voornamelijk aan op de voordracht. In de moderne communicatie noemen we dat de presentatie.
Samsom en Wilders
Hier zie je grote verschillen. Eigenlijk slaagden alleen Samsom en Wilders er in om ons retorisch te boeien. Omdat ze een goed verhaal hadden voorbereid met de nodige amplificaties en versierselen. Samsom koppelde knap de financiële crisis aan de huidige vluchtelingencrisis. ‘15 september, gister precies 7 jaar geleden, viel de bank Lehman Brothers. Een wereldwijde financiële crisis zonder weerga volgde. Nu, 7 jaar later, dreunt de klap nog altijd na. Europese landen keken te lang in het licht van de aanstormende koplampen, zochten vervolgens ieder voor zich naar een antwoord en zagen te laat in dat alleen met Europese samenwerking de crisis het hoofd geboden kon worden. Het is nu 16 september 2015, 7 jaar later. En op dit moment staren we recht in het gezicht van een nieuwe crisis zonder weerga.’
Islamitische volksverhuizing
Ook Wilders opende hiermee, maar kwam direct ter zake: ‘Het is op een dramatisch en beslissend moment in onze geschiedenis dat ik het woord tot u richt. Nederland wordt geconfronteerd met een islamitische volksverhuizing. Honderdduizenden migranten stromen naar Europa. En dit is nog maar het begin. Iedere dag komen er meer. Volgens de VN gaat het om miljoenen en miljoenen.’ Beiden hadden een goed verhaal voorbereid maar koppelden dat vooral aan een goede presentatie met stijlfiguren en voorbeelden.
Drieslagen
Dat stond in schril contrast met anders sprekers. De meesten hadden ook een goed verhaal voorbereid. Maar vergaten dat de presentatie tijdens zo’n debat cruciaal is. Een stilte kan een wereld van verschil maken. Zo had CDA-voorman Buma een goede zin: ‘Zorgen voor veiligheid in tijden van onveiligheid.’ Maar sprak dat zo snel uit dat we het onvoldoende meekregen. Dat gold ook voor de drieslag van GroenLinks-voorman Jesse Klaver: ‘We falen als Europa, we falen als Nederland, we falen als mensheid.’ Wat kan Klaver leren van de koning van de drieslagen; Barack Obama? Klaver spreekt ze te snel uit waardoor ze aan waarde inboeten.
Monotoon
En ook Krol van 50-Plus vergat alle presentatieregels. Zo maakte hij nauwelijks oogcontact, vergat interpunctie en sprak vreselijk monotoon. Dan moet je niet raar opkijken als je bijdrage weinig aandacht krijgt.
Toch zit er nog een addertje onder het gras. De Beschouwingen zijn geen presentatie maar een debat. Dat betekent dat iedereen altijd onderbroken kan worden waardoor het gevaar bestaat dat je de draad van het verhaal kwijt raakt. Dat maakt het ook zo moeilijk. Maar ook hier kunnen we een parallel maken met ons dagelijks werk. Immers tijdens iedere vergadering presenteren collega’s plannen, waarna wij kritische vragen mogen stellen. En dat vergt nog een andere vaardigheid.
Luisteren en reageren
Presenteren is één, maar goed kunnen luisteren en reageren is wat anders. En dan blijkt een goede vraag stellen heel belangrijk. Want daardoor kun je ook een goede spreker in moeilijkheden brengen. Zo vroeg SGP-voorman Van der Staaij aan Wilders tijdens zijn bijdrage welke christelijke waarde nu zo belangrijk was als hij een voorbeeld mocht noemen. Wilders reageerde wel snel maar minder adequaat: ‘opkomen voor je eigen volk’. Ondanks het feit dat Wilders het gehele debat gisteren beheerste en telkens zijn standpunten duidelijk wist te maken, zakte hij daar door het ijs. Maar een vraag moet je ook kunnen beantwoorden. En het grote gevaar in de politiek maar vooral ook daarbuiten is dat je tijdens een presentatie vooral wilt overtuigen. Maar het beantwoorden van een vraag vergt een andere communicatiestrategie. Je moet vooral luisteren en meebewegen zonder daarbij je eigen verhaal uit het oog te verliezen.
FOTO: ANP
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!