De laatste tijd lees ik nogal eens wat berichten van mensen die zich zorgen maken over het (te) intensief gebruik van social media. Dat (andere ;-) mensen zich daarin verliezen. En ze de neiging hebben met name de zonnige kant van hun bestaan tonen. En dat dat dan dus eigenlijk treurig is of zelfs verwerpelijk en slecht, want het leven is tenslotte geen zoete krentenbol!
Ik denk inderdaad dat mensen in het algemeen de neiging hebben zich via social media te focussen op de positieve kant van hun bestaan. Natuurlijk om daarmee een positieve indruk achter te laten op anderen - we hebben het niet voor niks over social media - maar ik denk ook, zonder dat we ons daar altijd bewust van zijn, op onszelf. En daarvan denk ik dat het wel eens heel positieve effecten kan hebben en dus zeker niet als treurig is te bestempelen.
Meer in verhalen geloven
Zoals bijvoorbeeld blijkt uit boeken als Sapiens, Homo Deus en meest recent 21 Lessen voor de 21ste eeuw, allen van Yuval Harari, is de mens eigenlijk continu bezig zichzelf te bedenken en tegelijkertijd zichzelf en de wereld van betekenis te voorzien. Een belangrijk punt van Harari is dat mensen meer in verhalen geloven dan in feiten. Fictie dus in plaats van feiten. Zo ook het geloof in onszelf, ook dat is fictie. In plaats van dat er een separaat, objectief en onveranderlijk iets bestaat als 'identiteit', is er eigenlijk sprake van perceptie, beleving, imago van ons 'zelf', ook wel zelf-imago genoemd. Wat we identiteit noemen is de rode draad die we op een bepaald moment en in de tijd conceptualiseren door alle indrukken heen die we opdoen en beelden die we van onszelf hebben.
De beelden en verhalen die we via social media delen over onszelf, onze 'persoonlijke content', maken dus niet alleen een indruk op andere mensen, maar ook op onszelf: op de manier waarop we ons zelf, ons 'persoonlijke concept' continu creëren. En als dat een positieve kijk is, 'programmeren' we daarmee ook een meer positieve kijk. Er is sprake van wat 'positive feedback' wordt genoemd. We zouden ook kunnen spreken van toenemende meeropbrengsten in psychologische zin: als je meer positieve beelden van jezelf ziet, ga je positiever over jezelf en je leven denken en ga je meer positieve beelden van jezelf tonen, etc.
Herprogrammeer jezelf
Door Harari wordt het zelf ook wel beschreven als een verzameling algoritmen zonder vaste kern. En daarvan maken we gebruik bij belangrijke beslissingen in ons leven, want dit draaiboek begrijpt onze verlangens beter dan wijzelf en maakt juistere keuzes. De vrije wil is dus een illusie uit het verleden, omdat de algoritmen waaruit de mens bestaat niet vrij zijn. Maar we kunnen dus wel zelf ook deze algoritmen beïnvloeden, onszelf (her)programmeren en daarmee richting geven aan ons beleven, leven en toekomst. To be(come) or not to (be)come is inderdaad 'the question'.
Net als voor individuele mensen gaat dit mechanisme natuurlijk ook op voor verzamelingen van mensen, zoals daar zijn: ondernemingen, organisaties, steden, landen en werelddelen. Ook datgene wat in hun naam via (social) media aan communicatie, beelden en teksten (content) wordt verspreid, beïnvloedt niet alleen de 'ontvangers', de andere mensen (doelgroepen/stakeholders) maar natuurlijk ook de 'zenders' zelf. Ook corporate identities worden op deze manier gecreëerd en gevoed. Ondernemingen kunnen op deze manier anders over zichzelf gaan denken, zichzelf anders gaan beleven en meer betekenis en bezieling gaan ervaren. Een fris kijkje in de spiegel doet wonderen. Hello Tiger, I love you!
Identity is image is perception is reality.
Hele goeie Artiekel Andy Mosmans.