Mozilla ontwikkelt zijn huisstijl op onorthodoxe wijze

De kans is groot dat je weleens Firefox gebruikt. Het is met Internet Explorer en Chrome een veelgebruikte browser voor het internet.

Mozilla, de organisatie achter Firefox, introduceerde vorige maand een nieuwe huisstijl. Dat op zichzelf, is niet zo bijzonder. Maar Mozilla koos voor een nogal onorthodoxe manier om die huisstijl te ontwikkelen. Het koos voor een open design proces: iedereen werd uitgenodigd om mee te doen, mee te denken en kritiek te leveren.

De huisstijl werd niet gecrowdsourced, maar in co-creatie ontworpen. Mozilla vroeg het Engelse bureau Johnson Banks om het ontwerp voor haar rekening te nemen. Geïnteresseerden konden hun bijdrage leveren in de vorm van feedback, op wat voor manier dan ook. Het proces was via het 'open design blog' te volgen.

Mozilla, de organisatie 
De organisatie achter de browser, en waar zij voor staat, is niet zo heel bekend. Mozilla heeft zichzelf ten doel gesteld ‘ervoor te zorgen dat het Internet een wereldwijde publieke hulpbron is, open en toegankelijk voor iedereen. Een internet dat mensen echt vooropstelt, waar individuen hun eigen beleving kunnen vormgeven en bevoegd, veilig en onafhankelijk zijn.’ Een omvangrijke wereldwijde community van medewerkers, ontwikkelaars en gebruikers werkt dagelijks - en vaak vrijwillig - aan het verbeteren, beveiligen en toegankelijk houden van het Internet.

Voor Mozilla was het volstrekt logisch om het project middels een open design proces uit te voeren. Samenwerking, delen en transparantie zitten immers in het DNA.

Open design
Het is voor de eerste keer dat een huisstijlproject op zo’n grote schaal via 'open design' werd uitgevoerd. Mozilla vond het interessant om te zien of het zou werken, of het iets op zou leveren en op welke punten het wellicht niet zou werken. Het hoofddoel was om een merkstijl te ontwikkelen die beter paste bij het werk dat Mozilla wereldwijd doet.

Maar de organisatie was er ook eerlijk in om te stellen dat het alleszins onzeker was of het proces tot een goed resultaat zou leiden.

De basis is klaar
Het project is nu afgerond. Ik vond het interessant om te kijken wat dit proces heeft opgeleverd. En ik was benieuwd of dit gedurfde proces een verschil heeft gemaakt voor het visuele eindresultaat, het ontwerp van het logo en de rest van de huisstijl.

Artikel in drie delen
Dit wordt een artikel in drie delen. In het tweede deel komt de visie van Johnson Banks aan bod. En in het laatste deel reflecteer ik op de huisstijl en het proces. In dit eerste deel het perspectief van Mozilla. Ik vroeg Tim Murray, creative director bij Mozilla, of hij denkt dat er een ander logo en een andere huisstijl uitgekomen zouden zijn als Mozilla voor een conventioneel ontwerpproces had gekozen.

Tim Murray van Mozilla
Tim Murray: ‘We vertrouwden op ons instinct dat de uitkomst beter zou zijn, naarmate meer mensen betrokken zouden zijn bij het verfijnen van de ontwerpen. Daarbij hielden we ook steeds vast aan het idee dat transparantie en participatie middelen waren om tot een eindresultaat te komen en geen doel op zich.

'Door het werk zo in de openheid uit te voeren en mensen uit te nodigen commentaar te leveren gaven we invulling aan onze eigen kernwaarden en dat heeft geresulteerd in een identiteit die ons past. Hadden we dit proces achter gesloten deuren gedaan, dan zou het vrijwel onmogelijk zijn geweest om recht te doen aan alle verschillende meningen en inzichten van de betrokkenen en dan was het eindresultaat ongetwijfeld anders geweest. Sowieso minder ‘inclusive’ en ik durf te wedden: minder interessant.'

Op het Open Design Blog schrijf je: ‘als globale ontwerpgemeenschap leren we van dit proces. Waar werkt het wel en waar werkt het niet?’ Ik ben benieuwd: waar werkt het wel en waar niet?

'Het project heeft goed gewerkt: het heeft een fantastisch resultaat opgeleverd. En zonder geweld te doen aan wat wij belangrijk vinden: transparatie, openheid en participatie. Het heeft bewezen dat we onze eigen open source benadering ook succesvol konden toepassen op een heel nieuw gebied, namelijk op dat van branding en design. Zonder de designteugels uit handen te geven of onze toevlucht te zoeken in een stemming.

'Wat ons wel heeft verbaasd is hoeveel mensen Mozilla en Mozilla Firefox met elkaar verwarren. Ondanks het feit dat we dat onderscheid uitgebreid toegelicht hebben op ons blog. Mensen kwamen op het blog, bekeken de afbeeldingen en schreven boze commentaren over het feit dat we het Firefox-logo gingen veranderen. Dit betekent dat we nog een lange weg te gaan hebben in het maken van een duidelijk onderscheid tussen de twee. Dat is nog een grote uitdaging.

Zou je andere organisaties adviseren om hun identiteit middels een open design proces te laten ontwikkelen?

'Ja, we raden andere organisaties zeker aan om hun visuele identiteit volgens open design principes te ontwikkelen. We zijn op verschillende niveaus heel erg blij met de uitkomsten. Het eindresultaat is een merkidentiteit die past bij Mozilla en die ons bestaansrecht en onze persoonlijkheid onderstreept. De nieuwe identiteit zorgt ervoor dat een nieuw publiek wordt aangetrokken. En we hebben bewezen dat onze waarden van transparantie en participatie ook toepasbaar zijn in het nieuwe gebied van branding en design. Met een heel positief eindresultaat. En gaandeweg hebben we nieuwe vrienden en volgers gekregen. Wij zouden het opnieuw zo doen en hopen dat anderen het ook proberen. We hebben met z’n allen nog veel te leren van hoe je creëert in deze steeds veranderende wereld waarin iedereen steeds meer verbonden is.'

Vervolg
In het volgende deel: het perspectief van Johnson Banks.