Bram de Zwart richtte met twee TU-studenten, slechts zes jaar geleden, 3D Hubs op. Het platform begon als een soort Airbnb voor 3D-printers gericht op de consument. Dankzij een recente herpositionering richting de professionele markt én een flinke kapitaalinjectie is er nu alle ruimte voor groei.
‘Op de middelbare school had ik bedacht dat ik architect wilde worden. Toen bouwde ik maquettes van een meter hoog, vooral wolkenkrabbers. Op mijn veertiende was ik helemaal weg van auto’s ontwerpen. Daardoor ging ik eigenlijk Industrieel Ontwerpen studeren in Delft. Ik heb zelfs na mijn VWO nog een tussenjaar genomen om Italiaans te leren, omdat ik dacht dat ik dan een grotere kans zou maken om auto-ontwerper te worden. Alle bekende auto-ontwerpstudio’s, zoals Pininfarina en Bertone, zaten in Italië.’
‘Ja, in 2003 maakte in mijn eerste ontwerpen in het 3D-tekenprogramma Solidworks en ontdekte ik de 3D-printer aan de TU. Ik vond dat magisch, dat je iets in 3D ontwierp en het dan als exacte, fysieke kopie uit de printer kwam. Daarom schreef ik in 2009 mijn scriptie over de toekomst van 3D-printen.’
‘Binnen de TU was het vrij uniek. Ik was de eerste die erop afstudeerde. Bij sommige docenten was er ook weerstand, want 3D-printen was een prototype-tool en had volgens hen weinig met industriële productie te maken.’
‘Nee. Ik heb een brief aan de decaan geschreven dat ik vond dat een universiteit met dit soort zaken voorop zou moeten lopen, ondanks het feit dat de technologie nog niet helemaal rijp was. Uiteindelijk heb ik er daarom toch mijn scriptie over kunnen schrijven bij het Amsterdamse bedrijf Freedom of Creation (later 3D Systems, red.). Dat was het eerste bedrijf in de wereld dat 3D-printen gebruikte om consumentenproducten te maken. Ik werd er een van de eerste werknemers en maakte als product manager bijvoorbeeld hoesjes voor de iPhone, die zo succesvol werden dat ze uiteindelijk in de Apple Store kwamen te liggen.'
‘We zijn helemaal in het begin naar een community-avond gegaan van Ultimaker, een maker van 3D-printers. Daar hebben we ter plekke een enquête afgenomen, zodat we wisten of we op het juist pad zaten. Er was meteen interesse en zo vonden we onze eerste productie-hubs in Amsterdam. De eerste orders haalden we met de fiets op en leverden we bij de klant af.’
‘Ja, we deden zelf de logistiek. Dat had als bijkomend voordeel dat we direct contact hadden met de printereigenaren en met hun input het ideale platform konden bouwen.’
‘Door social media werden we bekend. We hadden alleen nog niet de capaciteit om in elke stad te leveren. Daarom bedachten we “unlock your city”, waarmee je je bij het netwerk kon aansluiten als je in één keer twintig printereigenaren uit je stad aanmeldde. De hype was zo groot dat het netwerk erg snel groeide. Omdat ons platform grotendeels geautomatiseerd was, was het ook schaalbaar. Zo konden we met dertig, veertig man wel tienduizend orders per maand verwerken.’
‘Ik denk dat we het goed verdeeld hadden. Ik focuste me op business, strategie en fund raising. Brian is enorm goed in het platform bouwen, de productontwikkeling. En Filemon was helemaal op marketing en sales gericht. We hadden allemaal industrieel ontwerpen gestudeerd, maar daarbinnen hadden we toch bepaalde talenten.’
‘Nou, we waren in ieder geval een heel homogene groep. Het managementteam bestond uit zes Nederlandse jongens, van rond de dertig, die allemaal aan de TU hadden gestudeerd. Dus de diversiteit was wel ver te zoeken.’
‘Nee, precies. We zijn nu een heel nieuw managementteam aan het bouwen dat veel diverser is.’
‘Ja, want het uitbesteden van productie gaat nog heel handmatig; via emails, telefoontjes en meetings. Er wordt eindeloos overlegd over de specificaties en het ontwerp. Ook de prijsbepaling is een enorme kunst, waar heel dure en ervaren engineers voor nodig zijn. Dat kan makkelijk weken duren. Dankzij onze software en kunstmatige intelligentie automatiseren we dat hele proces.’
‘We hebben al vier miljoen onderdelen geproduceerd. Van al deze onderdelen hebben we het CAD-bestand en dus de geometrische data. Daarnaast hebben we de specificatie-eisen. We voeden onze diepe neurale netwerken met deze data en op basis daarvan kunnen we binnen een seconde voorspellen voor welke prijs ons netwerk bereid is te produceren. Die prijs garanderen we ook, ongeacht wat het gaat kosten. Daar zijn we goed in geworden.’
‘Ja, helemaal al ze in een traject zitten waarbij een ontwerp nog niet optimaal is en meerdere iteraties doorloopt. Of je tien keer vier weken moet wachten of tien keer twee weken, maakt veel uit. Je kunt dankzij ons platform dus veel sneller naar de markt.’
‘Ja, als we de productiemarktplaats van de wereld worden, dan kan het een giga-bedrijf worden.’
‘Wij zijn het verst in automatisering, waardoor we een betere klantervaring kunnen bieden en lagere overheadkosten hebben. Verder zijn we als enige wereldwijd actief, waardoor we toegang hebben tot veel meer kennis en specialismen. Zo kunnen we een order sturen naar de plek waar ze er het beste in zijn.’
‘De primaire gedachte voor mij was dat dit model gewoon logischer en efficiënter is dan het oude model. Ik word enthousiast van efficiëntie. Een bijkomend voordeel is natuurlijk dat de productie ook groener wordt.’
‘Bij Airbnb, en helemaal bij Booking.com, werken alleen al duizenden mensen aan de website. Toch zie ik voor me dat wij over een tijdje ook duizend mensen aan het werk hebben, met onze eindeloze ideeën over hoe het platform nog beter kan. Daar heb je nu eenmaal mensen voor nodig.’
Ik word enthousiast van efficientie
‘Ja, op zich wel, maar als je naar de top tien in de wereld kijkt, komt er niet één uit Europa. Wat dat betreft hebben we nog wel wat werk te doen hier. Het zou mooi zijn als wij als eerste Europese bedrijf daarin terechtkomen.’
‘Het mooie van Amerika is dat het één markt is. In Europa heb je veel verschillende landen, culturen en talen. Daardoor vergt het meer investeringen om hier om je business te bouwen. In Amerika staan ze ook meer open voor innovatie; ze zijn enthousiaster over nieuwe dingen. In landen als Duitsland en Frankrijk kijken ze iets meer de kat uit de boom. In Europa is wat meer historie, meer traditie. Ik denk dat dat meespeelt.’
‘Heel belangrijk. Ik las laatst een rapport waaruit blijkt dat de techbedrijven die unicorns worden - en dus meer dan een miljard dollar waard zijn - in een vroeg stadium meer senior management hebben aangenomen.’
‘Onze investeerders hebben al in honderden techbedrijven geïnvesteerd, dus zij herkennen patronen en weten wat wel en niet werkt. Die kennis dragen ze over.’
‘Ik vind het allebei leuk. Ik vond die beginfase leuk, waarbij je met een paar mensen bent en alles zelf moet doen. Maar ik vind deze fase ook leuk, waarin je meer de grote lijnen uitzet. Het is weer heel anders en daarom blijft het interessant.’
‘Nou, ik denk dat we dan wel zo groot als Airbnb of Booking zouden kunnen zijn.’
‘Ja, ik vind het een fantastische stad en je merkt dat mensen vanuit de hele wereld hier willen wonen en werken, dus het is een heel goeie plek om talent aan te trekken. Londen of San Francisco zijn veel duurder en ik denk niet dat de mensen daar veel beter zijn dan in Europa. De levenskwaliteit is heel hoog hier. Je heb hier schone lucht en kunt hier alles met de fiets doen.’
Over Creative Achievers
In de serie Creative Achievers gaat Wouter Boon op zoek naar de geheimen van creatief succes. Luister naar het volledige interview met Bram de Zwart via creative-achievers.com of een van de andere bekende podcastplatforms.
