‘Muziek verbindt mijn werk’

Door: Susanne van Nierop
Hoe krijg je Britse treinreizigers aan het dansen? Regisseur Michael Gracey (Partizan) weet het antwoord inmiddels. Hij regisseerde eerder dit jaar de flashmob-commercial ‘Dance' in opdracht van Saatchi & Saatchi voor T-Mobile. Op Liverpool Station klonk in januari plotseling een medley van vrolijke en aanstekelijke dansmuziek uit de speakers. Binnen mum van tijd deinden honderden mensen mee op de muziek. Een dag later was de commercial die ter plekke werd gedraaid te zien op tv.

‘Al eerder gedaan', klonk uit het vak. Maar dat het idee zo goed paste bij het merk, maakte het toch uniek. Mensen op het station gingen namelijk niet alleen dansen, maar ook bellen, filmen en fotograferen met hun telefoon om de ervaring met familie en vrienden te delen. Een letterlijk vertaling van T-Mobile's slogan ‘Life is for sharing'. Niet voor niets won ‘Dance' onlangs een gouden Clio Award. En ook een Leeuw in Cannes lijkt binnen bereik. Voor T-Mobile werd het sowieso een weergaloos succes want de commercial werd op YouTube al zo'n 15 miljoen keer bekeken.

Ook al is het maanden geleden, Gracey kan er nog uren over vertellen. ‘Dat het in de openbare ruimte werd gefilmd was de sleutel tot magie, maar ook een productienachtmerrie. Ik heb nog nooit een shoot gehad waarvoor zoveel vergunningen moesten worden aangevraagd. Er kleefde een groot risico aan, omdat we maar een paar kansen hadden om het te doen. Om het er zo spontaan en moeiteloos uit te laten, moest alles nauwkeurig worden gepland, hoe gek het ook klinkt.'

ANIMATIEFILMPJES
Australiër Gracey is zoon van een fotograaf. Al tijdens zijn jeugd vond hij bewegend beeld interessanter dan stilstaand. ‘Ik was al vroeg bezig met het achter elkaar zetten van beelden en op die manier animatiefilmpjes te maken. Wij hadden thuis een studio en donkere kamer, dat was voor mij zo vanzelfsprekend. Nu zie ik wel hoe bijzonder dat eigenlijk is.'

Hij ging zich specialiseren in visual effects en kwam aan het eind van zijn tienerjaren in contact met filmregisseur Baz Luhrmann (van onder andere Romeo & Juliet en Moulin Rouge) en diens creatieve entourage. ‘Ik heb ongelofelijk veel geluk gehad. Via Baz heb ik mensen als Ashley Wallen leren kennen en ook editors als Jill Billcock en Diesel Schwarz. Toen ik op mij twintigste voor het eerst live action ging doen, kon ik zo'n goed team om me heen verzamelen dat het er sowieso goed uitzag.' In die periode ontmoette hij ook Pete Commins met wie hij tot op de dag van vandaag een duo vormt.

Dat Saatchi-creatieven Rick Dodds en Steve Howell Gracey in december vorig jaar bij de T-Mobile-commercial betrokken, was niet zo vreemd. ‘Dance' is namelijk Gracey's middle name. Hij regisseerde de afgelopen jaren videoclips voor onder anderen Will Young, Sugababes en Alesha Dixon. ‘Ik was bevoorrecht dat ik in een vroeg stadium kon meedenken. Ze wisten dat ze iets in de publieke ruimte met dans wilden doen. De belangrijkste invloed op het ontstaan van het idee was een scéne uit The Fisher King. Daarin ziet Robin Williams op het Centraal Station Amanda Plummer lopen en plotseling danst iedereen om hen heen. Zodra zij voorbij is, loopt iedereen weer gewoon.

‘Van daaruit zijn we gaan nadenken over de nummers die we wilden laten horen. We hebben uitgezocht hoe lang je nodig hebt om een nummer te herkennen en na hoeveel tijd je de neiging tot dansen krijgt. Dat blijkt ongeveer 10 seconden te zijn. Zeker bij bekende populaire nummers maken mensen al snel een dansbeweging. We hebben Ashley Wallen erbij betrokken als choreograaf. Ik doe alle muziek- en dansprojecten met hem, omdat hij briljant is.'

WEENSE WALS
Na een uitgebreide casting werden 50 professionele dansers geselecteerd, die aan het begin van de commercial de dans openen. Daarnaast werden 250 minder ervaren dansers gecast die het publiek moesten betrekken bij het evenement. ‘Zodra er muziek klinkt zijn er altijd mensen die gaan lachen en met hun voet beginnen te tappen. Dat waren de mensen die wij erbij konden betrekken. Zij werden halverwege de medley actief benaderd. De Weense wals was het omslagpunt. Op het moment dat de eerste maten van de wals klonken, vroegen de figuranten een van de omstanders ten dans. Ze waren getraind op hoe ze hun danspartners ook door de andere nummers heen konden leiden.'

Gracey bekent dat hij Р ondanks de goede voorbereiding Р niet had verwacht dat zoveel mensen zouden meedoen. ‘Ik wilde het eigenlijk liever doen op een station in New York. Ik dacht dat de Britten te stijf en te conservatief zouden zijn om spontaan mee te doen. Stations in Engeland zijn deprimerend, de reizigers worden niet voor niets "the grey army" genoemd. Maar misschien werkte die vrolijkheid daarom des te beter.'

De commercial werd gedraaid met elf digitale camera's, waaronder de kleine SI2K camera's waarmee ‘Slumdog Millionair' ook deels is opgenomen. De camera's werden door mobiele cameramensen gedragen of verstopt in kaartjesautomaten. Op de balkons stonden grotere camera's die de menigte van boven af filmden.

‘We moesten het een paar keer overdoen', vertelt Gracey. ‘De eerste keer was het zo druk dat we alleen maar ruggen en achterhoofden van mensen op camera hadden. Dat was wel even schrikken. Uiteindelijk hebben we een spotting-systeem bedacht, waarbij spotters de ogen waren voor de cameramensen zodat die alleen nog maar de camera hoefden te richten op de spontane bewegingen en de oprechte momenten. We konden het maar drie keer doen, omdat het allemaal tussen de officiële mededelingen in moest. Tegen het einde van de middag - en dat was echt onze laatste kans - kon het nog één keer. Toen hadden we alles zo geperfectioneerd dat het helemaal lukte. Ik denk dat 90 procent van wat in de film terecht is gekomen toen is gefilmd.'

Gracey is nog altijd verbaasd over wat ter plekke allemaal gebeurde. ‘Je verwacht het onverwachte, want dat was het idee, maar soms was het zo bizar. Op een gegeven moment kwam er een jongen op krukken aanlopen, die zijn krukken weggooide en begon te dansen! Belachelijk natuurlijk, dat bedenk je niet. En ook een man met blindengeleidehond die uit zijn dak ging. Die shots hebben we niet gebruikt, want daardoor zou het totaal ongeloofwaardig zijn geworden.'

Gracey kijkt met veel plezier terug op het project. ‘Dit was de enige keer dat ik een project vol trots met mijn moeder durfde te delen. Ik kom uit een gezin van vijf kinderen. Van ons is de ene helft de artistieke kant op gegaanР per definitie gericht op zelfvoldoening Р en heeft de andere helft een beroep dat er echt toe doet, zoals arts en leraar. Vaak heb ik aan tafel verhalen verteld over hoe vervelend het was dat een hond op de set niet deed wat ik wilde of hoe desastreus verkeerd licht kan zijn. Nogal betekenisloos als daarna een verhaal van mijn broer volgde over hoe iemand door een complexe operatie z'n geheugen terug kreeg. Dan voelt alles wat je zelf doet irrelevant. Na dit project kon ik gerust gaan zitten en zeggen: Jongens, ik heb duizend mensen drie minuten lang laten lachen. Dat is toch mooi.'

Spelen met publiek

In april organiseerde T-Mobile een tweede evenement op Trafalgar Square in Londen, waar ruim 13.000 mensen samen met zangeres Pink karaoke zongen. Gracey nam ook daarvan de regie voor zijn rekening. Op dit moment is hij bezig met een Evian-commercial voor Euro RSCG/BETC ‘met dansende rollerskatende baby's', de opvolger van de bekende commercial met synchroomzwemmende baby's die eind jaren negentig werd gemaakt.

Deze zomer begint hij aan de regie van zijn eerste Broadway-musical, maar niet voordat hij in Londen een van de belangrijke dansscènes voor een Bollywood-film heeft geregisseerd.

Multitalent Gracey is bij alles wat hij doet bezig met het spelen met publiek. Behalve commercials en videoclips regisseerde hij eerder ook een reeks concerten van Will Young, waaronder het optreden in Wembley. ‘Ik ga in mijn werk inderdaad dwars door de creatieve werelden heen. De uitdrukking "Jack of all trades, master of none" is wel een beetje op mij van toepassing. Ik vind alles leuk en gebruik alle vaardigheden door elkaar heen. Dus video en animatie voor concerten, live-performance voor commercials, ga zo maar door. Muziek verbindt mijn werk uiteindelijk. Ik vind het leuk om met perceptie te spelen, theater in communicatie te brengen en andersom. Het is mooi om te zien hoe mensen daarmee omgaan. In een theater, concertzaal of stadion zie je heel direct hoe publiek reageert. Daar leer je van. In film word je niet op dezelfde manier toegelaten als bij live-optredens, dus dan moet je er net een andere draai aan geven.'
Het enige wat op de reel van Gracey ontbreekt, is een speelfilm. Het is een ambitie, al heeft hij er geen haast mee. Lachend: ‘Een 30-secondencommercial kost al zoveel energie, omdat ik altijd eindeloos met een frame bezig ben. Ik denk dat film mijn dood zou worden. Dus misschien moet ik dat maar zo lang mogelijk uitstellen.'

SPARRINGPARTNER
Bijna al het werk dat Michael Gracey maakt, komt in samenwerking met Pete Commins tot stand. Het is geen regieduo zoals Lionel Goldstein of de Pelorian Brothers, omdat Commins zich in tegenstelling tot Gracey nooit op de set begeeft. ‘Pete opende ooit een nieuwe wereld voor me. Hij is een visueel genie. Zijn 3D-werk en visual effects zijn duizelingwekkend. Hij houdt alleen helemaal niet van reclame, daarom is hij ook nooit op de set.'

WOODY ALLEN
‘Sommige mensen vragen zich wel eens af of Pete niet mijn imaginary friend is', vervolgt Gracey. ‘Wij sparren voortdurend over ideeën en brengen verschillende visies samen. Woody Allen heeft wel eens iets gezegd: "Mijn ideeën zijn op hun best zo lang ze in mijn hoofd zitten. Ze realiseren leidt eigenlijk altijd tot een teleurstelling." Dat zou Pete ook zo kunnen zeggen. Het liefst zou hij werken zonder beperkingen in budget en tijd. Ik vind juist het hele proces met creatieven en de klant leuk.'