Frank Botman is morgen aanwezig op het Mediapark Jaarcongres (MPJC) waar hij geïnterviewd zal worden over, met name, de Chinese activiteiten die zijn investeringsvehikel Dasym ontplooit. Maar natuurlijk is er nieuwsgierigheid naar zijn rol bij de Telegraaf Media Groep (TMG) waar hij grootaandeelhouder is (22 procent). Hij blijft, zegt hij voorafgaand aan het interview, gewoon liever in de luwte. Maar goed, al een tijd lang en zeker sinds de komst van de nieuwe top van het concern, onder leiding van ceo Geert-Jan van der Snoek, wordt er veel gezegd over zijn rol. Hij zou het brein zijn achter de nieuwe koers.
Daarover straks meer, maar eerst even China. Want dat is een interessante markt, zegt hij. ‘Het ubiquitous netwerk – iedereen is overal digitaal aangesloten – en het feit dat de hardware nu aanwezig is, plus het feit dat de consument bepaalt wat hij tot zich wil nemen, neemt daar een enorme vlucht. En het feit dat de Chinese wetgeving iets versoepeld is als het gaat om het betreden van buitenlandse partijen op de markt, maakt dat wij daar onze westerse content kunnen gaan aanbieden. De Chinese consument slaat dankzij de techniek en de versoepeling van de wetten een fase over in het gebruik van media. We kijken nu ook naar kids content, een voetbalclub en dance muziek. Die stappen gaan we zetten, omdat het nu eindelijk kan en omdat de consument er om vraagt.’
Van content naar context
Altijd connected en aangesloten zijn, de hardware die dat mogelijk maakt, plaatsbepaling en het individu (de consument) die de lakens uitdeelt. Daar gaat het Botman om en rond deze ‘trends, thema’s en subthema’s’ neemt zijn Dasym beslissingen. ‘Weten waar je bent is steeds belangrijker, daarom zijn we ook aandeelhouder in TomTom. Het individu wordt steeds bepalender, dus je koopt niet op Amazon, omdat het Amazon is, maar omdat jij het zelf adviseert. We gaan nu van generalistische diensten naar specialistische diensten. Veel van die diensten worden lokaal bepalend. Denk aan e-learning, e-health, lokale overheid. Mensen besteden het merendeel van hun vrije reëel inkomen in een cirkel van drie kilometer van hun huis. We denken dat we wereldburger zijn, maar we doen alles in een directe omgeving. We kijken naar healthcare, elearning en domotica (automatisering in huis). Het is natuurlijk raar dat je nu niet met je buren samen energie inkoopt, of je inbraakverzekering. Het bedrijfsleven is nauwelijks veranderd de afgelopen 20 jaar, maar de consument besluit, empowered door IT, ineens dat hij zijn woning verhuurt tijdens de vakantie. Dat is een heel nieuw businessmodel! We weten niet waar het uitkomt, maar wel dat het veel meer lokaal wordt. Partijen en merken die “trusted” zijn worden daarom belangrijker. Zij kunnen informatie overbrengen: van content naar context.’
Puppet master
En daarmee doelt Botman ook op De Telegraaf, want volgens hem kan het concern en het nieuwsmerk in het bijzonder daar een ‘enorme rol’ in spelen. ‘Als je naar de media kijkt, gaat de krant het winnen op basis van de overall titel - De Telegraaf -, de subtitel - bijvoorbeeld Telesport - en de persoon die het uiteindelijk schrijft. Dus bijvoorbeeld Jaap de Groot (chef sport bij de krant, red.).’
Botman schetst daarmee hoe hij TMG wil zien en de krant De Telegraaf in het bijzonder. Maar hoe groot is zijn invloed nou werkelijk? In de media verschenen de laatste tijd stukken met de strekking: Botman is de puppet master van het Telegraaf-concern. Hij zou de koers van het concern bepalen en dat op nietsontziende wijze doen. Van der Snoek is slechts de uitvoerder van zijn plannen. Tegenstanders van dit proces, zoals hoofdredacteur van De Telegraaf Sjuul Paradijs, moesten wijken. Botman: ‘Ik heb de stukken in de media over me gelezen en ik herken mezelf er niet in. En wat de ophef op de Telegraaf-redactie betreft: De Telegraaf zal altijd een onafhankelijke krant blijven. De redactie bepaalt de inhoud van de krant. Wij praten als aandeelhouders met de directie over de toekomst, maar bepalen absoluut niet de inhoud van de krant.’
Dus het is niet zo dat jij op de achtergrond aan de touwtjes trekt?
‘Nee, wij spreken net als bij onze andere investeringen van tijd tot tijd met het management over de plaats van het bedrijf in de sector en de trends en bewegingen die wij zien. Wij bepalen écht het personeelsbeleid niet. Dat is een heel surrealistisch beeld. Als ik dingen over mijn rol lees, dan staat dat heel ver bij mij vandaan. Ik kan me daar absoluut niet mee identificeren.’
Maar je spreekt over de leidende rol van de consument en het belang van de sublabels van De Telegraaf. Dat zijn precies ook de ideeën van ceo Geert-Jan van der Snoek. Hij is ook een vriend van je.
‘Nee. Ik ken hem van de tijd dat ik hem bij NDC Mediagroep tegenkwam. En ik spreek hem van tijd tot tijd, zoals ik ook andere ceo’s spreek van beursgenoteerde bedrijven.’
Laat ik het dan anders stellen: is Van der Snoek voor jou momenteel de juiste man op de juiste plaats?
‘Wij en de TMG-top zien allebei waar de consument geïnteresseerd in is. Daar moet TMG op anticiperen, dus bijvoorbeeld internetrechten kopen én ook bewegend beeld, want de consument gaat uiteindelijk van woord naar beeld. Daar praten we over met de TMG-directie, meer niet. Maar onze ideeën sluiten op elkaar aan. Als jij en ik morgen een plan schrijven voor Adformatie, we gaan allebei in een aparte kamer zitten en komen na een half uur naar buiten, dan weet ik zeker dat onze plannen heel dicht bij elkaar liggen. Die weddenschap durf ik wel met je aan.’
Maar het is geen toeval dat TMG juist met jouw Dasym een fonds gaat opzetten voor dergelijke digitale activiteiten.
‘TMG heeft een onafhankelijke krant, heeft Sky Radio Group, Keesing en straks een investeringsfonds. Dasym heeft een bewezen trackrecord in het opzetten van een dergelijk bedrijf.’
Jullie willen veel gaan investeren in OTT. Waar denken jullie aan?
‘Er is in sportrechten nog veel mogelijk. We willen ook graag kijken naar een 24/7 nieuwszender, want mensen zijn heel erg geïnteresseerd in nieuws. En ook: hoe kunnen we nog meer doen met De Financiële Telegraaf? We moeten nieuws veel persoonlijker kunnen maken. Mensen voorlichten over hun pensioen. Waarom vertellen we niet wat voor hypotheken er zijn verkocht in Nederland en waar het naar toe zou moeten? Ik denk dat De Telegraaf daar een grote rol in kan spelen. Je wilt een pushbericht hebben, een nieuwsartikel en in de krant van zaterdag ook de achtergronden lezen. Als je naar het eerste katern van de krant kijkt, moet de redactie zich afvragen of ze de content zelf moet maken of deze in moet kopen, zoals de grote internationale onderwerpen.’
Die constante onrust binnen TMG is toch vervelend?
‘Dat komt deels ook omdat mensen onderschatten wat die beweging is. Dat is niet alleen zo bij de kranten. Ook bij tv-productie, film, radio en bij veel andere industrieën. Neem de taxichauffeurs: ik denk dat niemand had verwacht dat iemand in Silicon Valley uiteindelijk disruptief zou zijn voor een taxibestuurder in Amsterdam-Noord. 10 tot 15 procent van de consumenten gebruikt Uber, maar het beïnvloedt wel de hele branche. Dat gezegd hebbende: het is ook het goed recht van de Telegraaf-mensen om ongerust te zijn. Alleen, zij moeten gewoon een heel goede, onafhankelijke krant maken, daar zijn zij verantwoordelijk voor. We gaan naar een andere manier van informatievoorziening. Het publiek wil newsflashes, pushberichten, het wordt veel meer the internet of things. Die consument moet veel beter geïnformeerd worden. Meer informatie en relevantie voor jou op dat moment, op de plek waar je dán bent. Maar dan moet er wel een aantal partijen zijn dat deze interface biedt. De grote vraag voor het komende jaar is: is KPN of RTL een afzender? De Telegraaf moet zich steeds meer gaan richten op datgene wat echt relevant is voor de consument. Die moet een hoger reëel besteedbaar inkomen krijgen, zowel kwalitatief als kwantitatief. Neem e-health. Ik zou me zo kunnen voorstellen dat academische ziekenhuizen geholpen moeten worden goede informatie bij de consument te krijgen. Dus zou De Telegraaf een health departement kunnen faciliteren van mensen van academische ziekenhuizen die content bieden over hun werk. Daardoor kom je weer dichter bij de consument.’
Het blijft allemaal een beetje vaag.
‘Het is ook een zoektocht naar de juiste weg. We praten allemaal over e-health en e-learning, maar daarin worden nu de eerste stappen genomen. Dat gebied gaan we de komende jaren ontwikkelen. Maar we hebben wel al de kanteling gemaakt: print en distributie zijn niet de onderscheidende factor. Dat was 1,5 jaar geleden nog wel zo. De Telegraaf wordt multiplatform en dat gaan we monetiseren.’
Ben je het wel met me eens dat die veranderingen binnen TMG veel te laat in gang zijn gezet?
‘Zeker, maar als we hier over vijf jaar weer zitten dan kijken we elkaar aan en vragen we ons af: waarom hebben we het toen zo aangepakt? Je moet ook naar de omstandigheden kijken. Adverteerders gaan als ze consumenten willen bereiken naar Google of Facebook en de laatste 25 procent van hun budget leggen ze neer bij tv, radio of print. Maar het gaat er nu om: voor wie is de consument nu echt zo interessant dat hij zijn gegevens achterhoudt? De positie van print – en dan bedoel ik vooral de krant – is veel uitzonderlijker dan iedereen denkt, in tegenstelling tot radio, tv en magazines. Dus die krant is nog heel sterk en houdt zijn rol. Daarnaast lopen mediabedrijven aan tegen crossownershipregels. Facebook en Google domineren, maar waarom zijn onze mededingingsregels dan op een medialandschap uit het verleden gebaseerd toen Facebook en Google er nog niet waren? Waarom verkopen we de radio- en tv-grp’s niet via één platform? Want uiteindelijk is de concurrent van RTL niet SBS, maar veel meer Netflix.’
Tijdens de laatste aandeelhoudersvergadering werd er kritisch gesproken over TMG: men vond de ontwikkelingen te langzaam gaan. Jij was daar overigens niet bij.
‘Ik ga nooit naar die aandeelhoudersvergaderingen. We stemmen in principe alleen op relevante onderwerpen. Maar, er is al jaren kritiek. Bijvoorbeeld over overnames die niet goed waren, zoals Hyves. Men zegt: we hadden meer in nichemedia moeten investeren. Maar we zien dat dit bij andere partijen ook niet zo heel winstgevend is. Het verdienmodel van De Telegraaf is niet meer abonnees werven. We gaan van many naar one. De krant gaat het dan winnen op basis van de overall titel, de subtitel en de persoon die het uiteindelijk schrijft.’
Dus we krijgen straks een Telegraaf met allemaal aparte chefjes en hoofdredacteuren?
‘Dat is aan de redactie.’
En het opknipverhaal, is dat nou waar of niet?
‘Dat heb ik nog nooit gehoord. Ik weet niet of de raad van bestuur dat besproken heeft. Het enige wat wij hebben gezegd: Evert Santegoeds van Privé creëert voor dagblad De Telegraaf, het weekblad, online en op tv. Dan heb je meerdere platformen. Evert Santegoeds is dus gewoon een merk. Probeer op deze manier te bouwen! Dat mensen dan concluderen dat het opknippen wordt is voor hun rekening. Hoe dat exact in een redactieraad speelt, weet ik niet. Wij constateren alleen een trend.’
De beurskoers van TMG stond vorige week op all time low. Dat moet je toch zorgen baren.
‘Als je Keesing en Sky Radio eraf haalt, dan praat je over 70 tot 80 miljoen. Als er nou 100 miljoen voor NRC Media betaald is en je bereikt met De Telegraaf 6 à 7 miljoen mensen in Nederland, dan denk ik: gaan we nou 10 euro per sub betalen, terwijl Amazon op 700 staat en Google op 1000? Wat de beurskoers betreft: je moet corrigeren voor je superdividend, dus als je doortelt moet je dat iets anders zien. Ten tweede: door de beperkte free float staat het waar het staat. Maar veel belangrijker is: alle karakteristieken waarom wij uiteindelijk grootaandeelhouder zijn geworden in TMG worden alleen maar helderder. Er werd ook heel lang geschreven waarom wij aandeelhouder van TomTom waren. Nu staat de koers op bijna 10 en horen we er niemand meer over. Wat ik wil zeggen: TMG heeft echt een unieke positie.’
Er wordt ook wel gezegd: Frank Botman wil TMG van de beurs halen, opknippen en verkopen.
Nee, daar verbaas ik me elke keer weer over. Eén ding is zeker over mijn activiteiten van de afgelopen 25 jaar: ik ben nooit onvriendelijk geweest. Iemand plakt er een sticker op en dan praat iedereen elkaar na. Het is heel simpel: men praat vanaf 2008 sinds we aandeelhouder zijn al over opknippen. Wij praten van tijd tot tijd met de raad van bestuur en delen onze gedachten over wereldwijde bewegingen: wat zien we en hoe ga je dat herpositioneren? Dat is nergens anders een issue, maar als het over TMG gaat ineens wél.’
De andere grootaandeelhouder, de familie Van Puijenbroek, is het ook eens met deze richting?
‘Ik neem aan van wel. Zij zien ook wat er in de wereld gebeurt. Dat gezegd hebbende: we staan aan de vooravond van iets waar we het heel lang over gehad hebben en ik ben het met je eens dat we op sommige gebieden iets sneller of completer hadden mogen zijn. Maar het is echt heel moeilijk om gebieden in te kleuren waarvan we zelf nog niet weten hoe die er uiteindelijk uitzien. Wat ik wel weet: we gaan niet op distributie/print het onderscheid maken De consument is de ultieme winnaar, die heeft een stem en die gaan we begeleiden in een kwalitatief en kwantitatief hoger besteedbaar reëel inkomen te realiseren. Ik heb het niet alleen over geld, ook over voorlichting. Daar gaat een krant en de journalist een grote rol in spelen.’
Frank Botman wordt morgen geïnterviewd tijdens het MPJC tussen 13.30 en 15.15 uur. Het hele programma staat hier.
Alles over de ontwikkelingen bij TMG in ons Dossier
