Nederland sombert zich het nieuwe jaar in. De twee oorlogen, in Gaza en Oekraïne, zetten ook hier de verhoudingen op scherp, er is daarnaast een klimaatcrisis, economische tegenwind en bovenop dat alles neemt de polarisatie in de samenleving steeds verder toe.
Blijf daar maar eens hoopvol tussen.
Toch is dat wel wat Sire in zijn nieuwste campagne, de 120e inmiddels, propageert. Dinsdag lanceerde het 'Vind je lichtpuntje en durf te hopen'. Het moet Nederlanders aanzetten om tussen alle ellende hoop te zien en kleine positieve ontwikkelingen om ons aan op te trekken.
Lees ook: Sire wil met 120e campagne veerkracht vergroten: 'Vind je lichtpuntje en durf te hopen'
Experts benadrukken dat dit een positief effect kan hebben. Volgens Paul Verhaeghe, klinisch psycholoog en emeritus-hoogleraar Universiteit Gent is het hebben van hoop belangrijk voor de samenleving. ‘Het moedigt mensen aan om samen te werken en zich in te zetten voor een betere toekomst, wat uiteindelijk leidt tot positieve verandering in de samenleving. Door iets kleins te doen voor je eigen omgeving, word je niet alleen zelf hoopvoller, maar anderen ook.’
Ook Marc Oosterhout, de voorzitter van het Sire-bestuur en in het dagelijks leven merkstrateeg, denkt dat hoop is wat deze samenleving nodig heeft:
‘Het is een thema wat al vaker in het bestuur van Sire op de lijst heeft gestaan. We hebben een issuemeting gedaan met ons onderzoeksbureau onder de Nederlandse bevolking. Daaruit kwam naar voren dat een behoorlijk deel zich zorgen maakt en weinig hoop heeft met het oog op de toekomst. En dat wetenschappers ons leren dat als mensen hoop hebben ze vaak positief gemotiveerd zijn om iets te bereiken.’
‘Dat klopt, maar tegelijkertijd gaat het niet zo slecht als mensen denken. Datzelfde fenomeen zagen we bij onze vorige campagne over polarisatie. Het Sociaal Cultureel Planbureau liet op basis van longitudinaal onderzoek zien dat die helemaal niet zo is toegenomen. In onze perceptie was dat wel het geval. Ook het negatieve beeld dat er nu vaak heerst kun je relativeren. Piet Hein van Mulligen, de econoom van het CBS, stelt dat als je kijkt naar de rangorde waarin Nederland wereldwijd staat het een ongelooflijk goed land is om te wonen, waar eigenlijk bijna alles perfect geregeld is. En toch hebben wij met z'n allen het gevoel dat dat niet zo is. Aan die perceptie moet je met een campagne iets kunnen doen.’
‘Dat is een interessante discussie die je ook in de overheidscommunicatie ziet. De vraag: wat moet je nou laten zien? Het probleem of alleen de positieve norm, het gedrag wat je wil bevorderen? De overheid kiest altijd voor het laatste, maar ik ben het daar niet zo mee eens.’
‘Ten eerste omdat het uitgaat van gedragsverandering, iets wat wij niet altijd nastreven. Het gaat in deze campagne vooral om het onderwerp op de agenda te zetten, zorgen dat mensen er over gaan praten en nadenken. Daarbij, als je kijkt naar goede merkfilms, neem Nike, dan zie je altijd dat eerst een probleem wordt geschetst, bijvoorbeeld dat van discriminatie van zwarte sporters of van vrouwen die niet serieus worden genomen in de sport. Dat dramatiseren ze dan eerst heel goed, zodat je echt de pijn voelt. En vervolgens zetten ze daar iets tegenover, en dan zie je ook altijd in die film de emotie keren, dan wordt die vrouw of die zwarte sporter in één keer de held.’
‘Inderdaad, in een erg goede uitvoering, met de combinatie van een negatief beeld, een probleem waar je tegenaan loopt, een conflict dat je voelt, dat zich uiteindelijk keert naar het positieve. Ik vind dat we dat in deze film ook doen. We zetten de negativiteit reëel neer, want als je de radio aanzet hoor je dat soort dingen, maar uiteindelijk zijn er in die wereld toch lichtpuntjes te vinden, dingen waar je hoop uit put.’
‘Daar blijven we vanaf, want we willen in principe geen politieke uitspraak doen, hoe verleidelijk dat ook is in deze tijd. Ik vind er zelf ook van alles van, maar toch moeten wij deze campagne in principe zo waardevrij mogelijk laten zijn, zodat mensen zelf altijd interpretatie kunnen maken. We willen meer een algeheel gevoel neerzetten van een wereld waar veel aan de hand is, zonder dat wij willen inzoomen op een specifiek onderwerp, precies om die reden dat je dan heel snel een politieke uitspraak doet.’
‘De tips die wij publiceren worden door wetenschappers gemaakt, in dit geval Emma Pleeging van Ehero, de Erasmus Happiness Economics Research Organisation. Soms zijn ze inderdaad wat hoog over, maar dit zijn wel de tips waarvan zij zegt dat ze een wetenschappelijke basis hebben om het positieve van ‘hoop’ voor elkaar te krijgen. De vraag die ook hier weer speelt is of wij een gedragsveranderende organisatie zijn of een agendasettende.’
‘Ja, wij hebben altijd gezegd dat we er in principe zijn om iets op de agenda te zetten en niet zozeer om het gedrag van mensen te veranderen. Daar hebben we de middelen en tools ook helemaal niet voor. Wat we wél willen is het gevoel bij mensen aanwakkeren, de gedragsintentie beïnvloeden. Dat was bij polarisatie ook te zien. Wij kunnen niet zeggen: we gaan de polarisatie zelf aanpakken. We kunnen wel zeggen: als je in de situatie komt, dat je tegenover een ander komt te staan, dan kun je dit doen. Vroeger gaven we die handelingsperspectieven overigens helemaal niet, toen deden we alleen maar campagnes.’
