‘Toen ik me realiseerde dat ik geen idee had wat er in mijn eigen buurt in Eindhoven speelde en op een gegeven moment de werkers van Ergon op straat tegenkwam, fascineerde het me wat ze deden, zo teruggetrokken in hun eigen wereld.’ Design Academy-studente Cécile Espinasse (25) liep daarop mee met de groenwerkers van dit werkbedrijf voor mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt, oftewel de sociale werkplaats voor Eindhoven en omstreken.
‘Normaalgesproken is het zo bij socialdesign dat je een vraagstelling ontwikkelt en daarmee naar de belanghebbende gaat, maar ik wilde dat proces andersom ervaren. Het is een veel relaxtere, natuurlijkere manier.’
Aanvankelijk meldde Espinasse zich als stagiair aan. Ze praatte met de groenwerkers en maakte foto’s. ‘Ik dacht: zo leer ik de hele stad van buiten én van binnen kennen, omdat zij een publieke functie hebben. Tegelijkertijd leerde ik over natuur in de stad en wat wel en niet eetbaar was. Vervolgens maakte ik daar weer jam van om de band te versterken. Ook knipte ik de werkers in bepaalde houdingen uit foto’s en liet hen context erbij tekenen; dat leverde soms heel heroïsche “scènes” op.’
‘Mijn doel was bewoners meer te betrekken bij de natuur’
Espinasses volgende vraag was of ze de groenwerkers ook als designer kon helpen. ‘Ze wilden wel gezien worden en een beter imago hebben; er was geen enkele binding met de inwoners van Eindhoven. Daarmee ben ik naar het MT gegaan, waarop ik onder meer jassen heb ontworpen met daarop “Buurttuinier”. Zo gaf ik ze een duidelijk gezicht en werd de binding met de buurt benadrukt. Tegelijkertijd maakten we duidelijk dat ze veel meer weten en kunnen dan ze nu mogen.’
Espinasse ontdekte ook een verschil tussen de wens van de buurt en de richtlijnen van de gemeente. ‘In een catalogus stond heel gedetailleerd beschreven hoe natuur in de publieke ruimte eruit hoort te zien, op een schaal van A (extreem aangeharkt, nul onkruid en duurder) tot D (rommeliger, lommerijker en goedkoper). De stad mikte op A/B, maar uit eigen onderzoek bleek dat de buurt liever D wilde. Dat “smetteloze” beeld van de gemeente bleek dus niet aan te sluiten op de realiteit.’
De doelen die ze zich met haar socialdesignproject had gesteld, heeft Espinasse ruimschoots bereikt: ‘Mijn hogere doel was om de tuiniers van Ergon belangrijker te maken, buurtbewoners meer te betrekken bij de natuur en de natuurwerkers, en zo een gelukkigere, groenere gemeenschap creëren. Het is een win/win-situatie. Ik heb in ieder geval veel meer plezier in de buurt gekregen en “zie” Eindhoven nu een stuk beter.’ Espinasse schoffelt nog steeds mee.
Korte bio Cécile Espinasse:
Ze won tijdens Dutch Design Week de Social Design Talent Award 2019 voor haar project AvantGardeners. Ze wil de ervaring die ze bij Ergon opdeed graag verder ontwikkelen. ‘Misschien wil een van jullie lezers wel een vreemde, Franse vrouw over de werkvloer, die verbinding creëert.’
