Leidinggevende, gedraag je ook als een leider!

[door Marjan Haselhoff]

Iedere keer weer merk ik dat medewerkers een manager/leider willen die duidelijkheid geeft en helder is over wat hij of zij wil bereiken met het team. Mensen weten dan waar ze aan toe zijn en dat vinden ze fijn.

Te soft

De praktijk is echter dat managers nog wel eens te soft zijn, te weinig daadkracht tonen en niet voldoende doorpakken waar nodig. Hetgeen resulteert in onduidelijke boodschappen, om de brei heen draaien of zaken verzachten. Medewerkers worden onvoldoende aangesproken op ongewenst gedrag. Met als gevolg dat er soms medewerkers in een team zitten die er al lang uit hadden gemoeten wegens slecht functioneren.

Lastig

Waarom is het voor leidinggevenden lastig de leidersrol te pakken? De Nederlandse cultuur is geen autoritaire cultuur. Het is een feminiene cultuur, waarin overleg aan de orde van de dag is. We praten en vergaderen wat af. In het buitenland gaat het vaak heel anders. De Engelsen overleggen bijvoorbeeld niet met je. Je hoort dan vanzelf wel wat er is besloten.

Doorgeslagen in het polderen

Hiermee wil ik niet zeggen dat dit ons streven moet zijn. Zeker niet. Maar ik denk dat wij Nederlanders hier en daar een beetje zijn doorgeslagen in het polderen. Met als valkuil dat we bang zijn op te treden, vanwege de angst om als autoritair te worden ervaren.

Autoritair zijn

Optreden en autoritair zijn zijn echter twee heel verschillende dingen. En daar kan wel eens de bron van de verwarring zitten. De leidersrol pakken hoeft zeker niet te betekenen dat je als autoritair wordt gezien. Het kan een aanname zijn die een eigen leven is gaan leiden, en die je misschien enorm in de weg zit leider te zijn.

Voorbeeld

Een voorbeeld: Jolanda is leidinggevende en merkt dat haar team niet goed functioneert. Een aantal mensen in haar team presteert niet goed. Het team lijdt hieronder. De resultaten staan onder druk en de mensen klagen onderling dat Jolanda te weinig doet en geen duidelijkheid verschaft.

Aanspreken op ineffectief gedrag

Jolanda is het type leidinggevende dat graag een goede band met haar mensen wil. Ze vindt het prima dat allerlei mensen bij haar komen met hun problemen, ook al gaat dat ten koste van haar tijd. Ze neemt voor lief dat ze dan ’s avonds door moet werken en daardoor achter de feiten aanloopt. Dit gedrag zorgt ervoor dat ze het moeilijk vindt de leidersrol te pakken door haar grenzen aan te geven en mensen aan te spreken op ineffectief gedrag.

Geen nee durven zeggen

Wat is hier aan de hand? Jolanda heeft enerzijds de valkuil dat ze geen nee durft te zeggen (ze is een pleaser) en het daarom moeilijk vindt op te komen voor haar eigen belangen. Hier zitten de volgende hardnekkige overtuigingen onder: ‘Als ik nee zeg, vinden ze me niet meer aardig, dan ben ik hun vertrouwenspersoon niet meer, kan ik niet meer bijdragen, ben ik niet goed genoeg en heb dus gefaald.’

Onzekerheid over eigen kunnen

Anderzijds heeft ze als valkuil dat ze moeite heeft mensen aan te spreken op hun gedrag (moeite heeft de leidersrol te pakken). Hier zitten de volgende overtuigingen onder: ‘Als ik iemand aanspreek en duidelijkheid geef over zijn functioneren zal hij boos worden, zal hij mij een bitch en autoritair vinden.’ De angst die hieronder ligt (datgene wat ze niet wil voelen) onzekerheid over haar eigen kunnen.

Hardnekkige overtuigingen

Het blootleggen van deze onbewuste, hardnekkige overtuigingen is noodzakelijk om uit je ineffectieve patroon te stappen. Jolanda is namelijk van alles gaan geloven (deed veel aannames) en heeft zich hiermee geïdentificeerd. Ze had geen idee dat de oorsprong van haar gedrag in dergelijke overtuigingen zat. Nu ze kon voelen waar haar zorg/angst zat gaf haar dat veel inzicht en rust.

Onderzoek je angsten

Ze zag in dat het onderkennen van haar angst nodig was om uit haar valkuilen te stappen om zichzelf niet meer voor de gek te houden dat het aan de cultuur van het bedrijf ligt (‘iedereen werkt toch zo hard’) of aan de mensen (‘ze moeten hun ei kwijt’). De meeste mensen leggen hun worstelingen buiten zichzelf neer. En nemen daardoor niet de volledige 100 procent verantwoordelijkheid voor hun eigen gedrag. Ze hopen en vinden dat de ander of dat de cultuur eerst moet veranderen. Met deze zienswijze kom je echter bedrogen uit. Zaken om je heen veranderen niet als jij niets doet. Wanneer jij ervaart dat iets niet lekker loopt, kijk dan naar jezelf. Onderzoek waar je angsten zitten en bedenk hoe je het wel wil. Hiervoor is echter een andere mindset nodig. Je zult andere dingen moeten gaan geloven.

Stappenplan

Mocht je dus het idee hebben dat je meer de leidersrol wil pakken volg dan het volgende stappenplan.

Het stappenplan naar het pakken van je leidersrol:

Stap 1: Onderzoek welke hardnekkige (belemmerende) overtuigingen je bent gaan geloven in je valkuilgedrag.

Stap 2: Ontdek waar je grootste zorg/angst zit als je dit valkuilgedrag loslaat. Anders gezegd: wat wil je niet voelen?

Stap 3: Accepteer deze angst! Waarom? Acceptatie zorgt voor rust. Dit is nodig om andere zaken te gaan geloven.

Stap 4: Bedenk wat je liever wilt geloven over jezelf en laat dit het nieuwe mantra in je leven zijn! Een overtuiging creëert namelijk een gevoel en niet andersom. Geloof dus wat je echt wilt en je gaat het voelen. Angsten zullen kleiner worden omdat je contact maakt met je oneindige potentieel om datgene te creëren wat je echt wil.

Marjan Haselhoff is oprichter en eigenaar van BuroKracht.