Schrijftip #4: hou vaart in je tekst

Weg met de lijdende vorm
De passieve constructie, gebruik ‘m zo min mogelijk. Die sluipt er heel makkelijk in en maakt je tekst afstandelijk, ambtelijk en taai. Wees vooral alert op de werkwoorden 'worden' en 'zijn' in combinatie met een voltooid deelwoord en het woord ‘door’: "Neuromarketing wordt door veel marketeers als hot topic gezien." Maak je deze zin actief, dan krijg je: "Veel marketeers zien neuromarketing als hot topic."

In de tang
Dit is ook zo'n klassieker: "De door u ingevulde en ondertekende formulieren." Ingebedde zinnen of tangconstructies maken je tekst wollig en vertragen het leesritme. "De formulieren die u heeft ingevuld en ondertekend" leest veel lekkerder.

Modaal zand in de tekstmotor
Zullen, willen, kunnen, mogelijk zijn, gaan, hoeven, mogen en moeten: het zijn beruchte leesremmers. Deze modale werkwoorden gooien zand in de motor van je tekst. Met de volgende zin lijkt niets mis: "U kunt het wijzigingsformulier gebruiken om een verhuizing door te geven." Maar wat dacht je van deze alternatieven:

• Gebruik het wijzigingsformulier om een verhuizing door te geven.
• Geef uw verhuizing door via het wijzigingsformulier.
• Met het wijzigingsformulier geeft u een verhuizing door.
• Verhuizen? Gebruik het wijzigingsformulier.

Oppan Naamwoord style
Het + werkwoord = naamwoordstijl. Het gebruiken van de naamwoordstijl is dodelijk voor je tekst. Sorry, de naamwoordstijl gebruiken is dodelijk voor je tekst. Een zelfstandig naamwoord van je werkwoord maken zuigt de ziel uit je verhaal; je krijgt zombietaal.

"Voor het aanvragen van Mijn Energie heeft u uw klantnummer nodig. Het verwerken van uw aanvraag duurt ongeveer twee werkdagen. Het activeren van uw account kunt u zelf online."

Beter is:

"Om Mijn Energie aan te vragen, heeft u uw klantnummer nodig. Het duurt ongeveer twee werkdagen om uw aanvraag te verwerken. Vervolgens activeert u online zelf uw account."

Twee keer hetzelfde woord of zelfs meer dan twee keer hetzelfde woord gebruiken
Voorkom onnodige woordherhalingen op korte afstand van elkaar. Je lezer raakt hierdoor snel de draad kwijt en zijn aandacht verslapt doordat het brein denkt: "Huh? Dat heb ik net toch al gelezen?" In creatieve copy mag je in sommige gevallen best een woord herhalen, maar dan moet het een duidelijke functie hebben. Je ziet het vaak in teksten van slechte copywriters. Copywriters die woordherhaling als trucje gebruiken om parfum te spuiten op een slecht verhaal.

Nog vragen?
Stel geen vragen, in elk geval niet te veel. Zeker niet achter elkaar, en al helemaal geen stomme. Mensen willen antwoorden krijgen, niet geven. Communiceren is meer dan het probleem of de behoefte van de lezer opschrijven met een vraagteken erachter. "Wil jij ook een goedkoop mobiel abonnement? En wil je onbeperkt voor een vast laag bedrag bellen?" Nee, ik wil graag een duur abonnement waarbij ik een tientje per gesprek moet betalen.

Schrijftips
• Schrijf actief
• Vermijd modale werkwoorden, zoals kunnen, zullen, willen, gaan, hoeven en mogen
• Maak geen zelfstandig naamwoord van een werkwoord (zet er geen ‘het’ voor)
• Gebruik zo min mogelijk tangconstructies
• Voorkom woordherhalingen kort achter elkaar
• Wees zuinig met vraagtekens

Lees ook
#1: varieer in zinslengte">Schrijftip #1: varieer in zinslengte
#2: praat normaal">Schrijftip #2: praat normaal
#3: schrijf vanuit je lezer">Schrijftip #3: schrijf vanuit je lezer