Beslist het merk CPB de verkiezingen?

UPC en KPN kunnen erover meepraten. Consumentenprogramma’s, duizenden blogs en tal van gesprekken aan de toog zijn gewijd aan de diensten van deze merken. Die schieten namelijk soms tekort. Je moet in de wacht staan, ze komen te laat om een kabelkastje te installeren, of – oh my God – internet ligt er een dag uit.
En dan gebeurt het: UPC en KPN (en al die andere merken natuurlijk) verworden tot een boksbal. Iedereen mag schelden en doet dat ook.

Nu naar de politiek. We denken dat het gaat straks gaat om partij- en persoonsmerken. Wint het merk Cohen van het merk Rutte? Of wint het merk PVV van het merk D66? Is het merk CDA sleets?
Eén merk blijft een beetje buiten schot, terwijl het in vele debatten naar voren komt. Het merk CPB. Het Centraal Planbureau. De drie letters hebben een beetje een ‘Sovjet-klank’. Het CPB als ijzeren staatsmerk. Net als het NOS Journaal. Het merk roept vertrouwen op. Bij journalisten, bij politici en bij het volk.

Maar vergeleken met het CPB zijn merken als UPC en KPN in hun markten wonderen van betrouwbaarheid, voorspelbaarheid en eerlijkheid. In de boze buitenwereld van het kapitalisme zou het CPB gierend failliet zijn gegaan. Afgemaakt door Kassa, Radar en Pieter Lakeman.

Het CPB doet namelijk maar wat. En dat niet een jaartje. Maar al decennialang. Het CPB heeft eigenlijk nog nooit – sla er de economieliteratuur maar op na – de groei van de economie goed voorspeld. En meestal zit het CPB er ook volstrekt naast als het gaat om de richting die de economie op gaat.

Wat dat de burger heeft gekost? Gruwelijk veel. De gemiddelde burger die boos is op UPC weet dat je er met een paar tientjes narigheid wel vanaf bent. Daarna kun je een ander merk kiezen. De foutieve voorspellingen van de Grote Roerganger van het CPB, Coen Teulings, echter hebben het kabinet Balkenende-Bos (onder aanvoering van ex-bankier en formateur Wijffels, dat moet gezegd) tot tientallen miljarden extra uitgaven verleid. Het CPB had het immers doorgerekend, dus het kon. De gemiddelde economische groei die in de periode 2006 tot 2010 werd voorspeld, was een kleine drie procent. Ach, hoe jammer. Het werd min vijf en daarna een paar jaar wat nullen.
Dat scheelde en scheelt enkele tientallen miljarden aan inkomsten. Gevoegd bij de enkele tientallen miljarden aan extra uitgaven heeft dat gemiddelde burger dus duizenden euro’s per jaar gekost.

En dezer dagen staan alle politici elkaar weer terecht te wijzen met de berekeningen van het CPB in de hand. Waarom? Het merk CPB klinkt nog altijd als een klok. Het CPB doet uitspraken die er niet uitzien als voorspellingen, maar als feiten. De economie gaat X groeien, de Noord-Zuidlijn kost X. En momenteel: afschaffing van de hypotheekrenteaftrek levert over twintig jaar één procent extra welvaart op.

Wie gelooft dit merk nog? Eigenlijk iedereen. De meeste politici én de meeste journalisten. Niemand durft blijkbaar in te gaan tegen een merk dat pretendeert de toekomst te kunnen voorspellen. Ook al is het merk CPB er nog nooit in geslaagd om raak te schieten. Van het CPB kunnen veel consumentenmerken nog heel wat leren.