No Mud, No Lotus: geen succes zonder falen

De lotusbloem is een prachtige vijverbloem die geworteld is in de smerigst mogelijke modder. Hoe modderiger de bodem, hoe beter de lotus gedijt. Vanuit de modder groeit de – dan nog gesloten - bloemknop langzaam maar heel zeker naar boven, naar het licht van het wateroppervlak, toe. Waarbij het water steeds een beetje helderder wordt naarmate de bloemknop dichter bij het wateroppervlak komt. Op een gegeven moment breekt de lotusbloemknop door het wateroppervlakte heen, en komt in contact met de buitenlucht en het zonlicht. Dit is het teken voor de bloem om de groei te transformeren tot bloei. De knop opent zich, en een prachtig gekleurde en heerlijk geurige bloem wordt zichtbaar.

Er heersen nogal wat misverstanden over boeddhisme. Zo denken sommige mensen dat boeddhisme je geluk brengt. Dat doet het niet. Het léért je wat geluk is. En belangrijker, het leert je de relatie tussen lijden en geluk. Wat we kunnen leren uit de groeiwijze van de lotusbloem, is dat de bloem en de modder onlosmakelijk bij elkaar horen. De modder is de onmisbare voedingsbodem voor de bloem. Zonder de modder kan de bloem niet groeien en bloeien. De bloem staat symbool voor geluk. De modder voor lijden. Ons probleem is dat we ontworteld zijn. Ons beeld over geluk is totaal ontaard. Letterlijk en figuurlijk. We willen wel de bloem, maar niet de modder. We willen niet lijden. We willen alléén geluk. Maar dat kan helemaal niet. Lijden en geluk vormen een continuüm. Een systeem. Het ene is niet mogelijk zonder het andere. De Boeddha heeft die heilige relatie tussen lijden – dukkha - en geluk – sukkha - luid en duidelijk geformuleerd in De 4 Edele Waarheden die op het volgende neerkomen:

1) Er is lijden
2) Er is een oorzaak voor lijden
3) Er is een oplossing voor lijden
4) Er is een pad van lijden naar geluk

Lijden is niet-geluk. Geluk is niet-lijden. Feitelijk gezien komen ze voort uit eenzelfde bron en vertegenwoordigen ze eenzelfde soort energie. Geluk is een pad wat bij lijden begint. Geluk is het ontstijgen van lijden, en kan alleen maar ontstaan uit louterende levenslessen die worden geleerd. Geluk is iets wat je bereikt. En bereiken is héél wat anders dan vinden. Het is een groeiproces, een ontwikkelingsproces, een bewustwordingsproces.

Het groeiprincipe is ook mooi duiden aan de hand van een voorbeeld met een lichtknopje. Je ziet als klein kind hoog op de muur een lichtknopje hangen. Dat wil je graag aandrukken, maar dat lukt niet. Je kunt er niet bij. Je bent nog te klein. Je wilt het lichtknopje desondanks toch graag indrukken, en dus klim je op een wankele stoel. Waar je natuurlijk vanaf valt. Met schaafwonden als gevolg. Je moet wachten tot je groot genoeg gegroeid bent. Als dat moment er eenmaal is, kun je heel eenvoudig bij het lichtknopje komen en het licht aanzetten. Geluk is dat lichtknopje. Je hoeft het lichtknopje - geluk - niet te zoeken. Het hangt er de hele tijd al. Zo is het ook met de lotusbloem. Pas als de bloem boven water komt, komt deze in contact met de zon. Maar die zon was er de hele tijd al. Ook geluk is er altijd. Geluk is. Je moet het activeren. Of liever gezegd: je moet het lijden transformeren.

Dit laatste – het omarmen van lijden en het omzetten van lijden – lijkt nog totaal niet te zijn doorgedrongen tot het bedrijfsleven. Laten we geluk in het zakelijke domein voor het gemak even vertalen met ‘succes’ en lijden met ‘falen’. We hebben een totaal eenzijdig beeld. Alles draait om succes. We behandelen succes alsof het autonoom bestaansrecht heeft. Alsof het uit het niets ontstaat. Alsof alleen succes telt. Zakelijk lijden lijkt niet te bestaan. We laten alleen succesverhalen horen. We zijn apathisch voor alles wat geen succes is. En dus is falen zwaar beladen. We ervaren recessie als depressie, zien krimpen als falen, behandelen verlies als de vijand van winst, vinden dat weaknesses & threats zo snel mogelijk moeten worden omgezet in strengths en opportunities, en de enige groei die we ongebreideld omarmen is winstgroei.

Dit terwijl de enige groei die bedrijven échte garanties voor de toekomst geeft bewustwordingsgroei is. Bewustwordingsgroei is de ultieme bedrijfsverbetering. Het maakt bedrijven ijzersterk. Bewustwordingsgroei vereist dat we zakelijk lijden niet langer ontkennen maar met hart en ziel erkennen, en dat we het intensief integreren in de bedrijfsvoering.

Goede managers weten goed hoe ze moeten leiden, maar eigenlijk zouden goede managers goed moeten kunnen lijden. Goed kunnen lijden is een voorwaarde voor geluk. Net zo goed als dat de relatie tussen geluk en lijden heilig is, is ook de relatie tussen succes en falen heilig. Goed falen is daarmee dus de basis van echt succes. Falen is niet vrijblijvend. Het is noodzakelijk. Het is het basisbestanddeel van succes. De voedingsbodem. Het voedt succes. Van succes leer je niets. Van falen leer je alles. Falen loutert. Falen levert bedrijven letterlijk en figuurlijk waardevolle lessen op. Alleen door te falen komen bedrijven een stap verder op het pad naar succes. Bedrijven die niet leren, staan – net als mensen – stil.

We hebben – kortom - een nieuw, positief beeld van falen nodig. Bedrijven moeten falen de liefdevolle aandacht geven die het verdient. Falen moet gevierd worden. Net zo hard en net zo vaak als succes. Managers moeten een lerende cultuur van falen & opstaan, van trial & error cultiveren. Bedrijven moeten naast succesverhalen ook steevast faalverhalen gaan vertellen. Bedrijven moeten de onvermijdelijke periodes van tegenslag, neergang, rampspoed en mislukking een centrale rol in de bedrijfsvoering geven.

Dus manager, stap met je poten in de bedrijfsmodder. Het is de énige manier om het bedrijf te laten groeien tot een mooie lotusbloem!