[Door Katja Kreukels]
Het jaar 1516, 500 jaar geleden, was het sterfjaar van Jheronimus Bosch. Voor het Noordbrabants Museum aanleiding voor de grootse tentoonstelling ‘Jheronimus Bosch – Visioenen van een genie’. De campagne voor de tentoonstelling was in handen van Heidi Vandamme, in de museumsector geen onbekende; eerder was zij hoofd communicatie bij het Van Gogh Museum.
Hoe kijkt Vandamme terug op het succes in Den Bosch?
Wat is culturele communicatie?
‘Het willen uitleggen waarom iets mooi, bijzonder of uniek is. Ik heb er moeite mee gebakken lucht te verkopen. Ik wil kunst op de juiste waarde schatten voordat ik een campagne opzet. De sleutel van culturele communicatie ligt in inhoudelijke verdieping. Het is een specialisme.’
Je zegt: de liefde voor cultuur is voor mij een roeping. Hoe kwam dat zo?
‘Ik kom uit een klein Vlaams stadje, waar niet zoveel te beleven was, op het jaarlijkse popfestival na. De keren dat mijn ouders me meenamen naar een filmhuisfilm of een mooie tentoonstelling maakten veel indruk op me. Ik zag dingen die me raakten. Ik werd blij van schoonheid en dat is nooit veranderd.’
Vanwaar de sprong van Brussel naar Amsterdam in 1998?
‘Dat had te maken met mijn toenmalige lief. Dat was een Amsterdammer. Tot mijn grote vreugde kon ik vrij snel aan de slag bij het Van Gogh Museum, waar ik een zwangerschapsvervanging deed, als persvoorlichter.’
Moest je cultureel schakelen?
‘Ik was door mijn relatie en leven in Amsterdam al een beetje gewend geraakt aan de wat directere manier van communiceren van Nederlanders. Die openheid en eerlijkheid beviel me wel. In Vlaanderen had ik juist last van mensen die niet het achterste van hun tong lieten zien.’
Geen obstakels?
‘Wat stak, was dat iemand een keer tegen me zei: konden ze geen Nederlandse persvoorlichter vinden? Dat had alles te maken met mijn Vlaamse accent. Ik ben toen woordenlijstjes gaan bijhouden. ‘Zeker en vast’ is Vlaams. ‘Vast en zeker’ Nederlands. Ik ben een taalpurist en wilde duidelijk overkomen.’
Waarom ging je weg bij het Van Gogh? Je had een topbaan.
‘Ik geloof niet dat je ergens heel lang kunt werken en nog steeds fris naar de organisatie kunt kijken. Ik zat daar al 12,5 jaar. Als ik het gevoel krijg, dit heb ik al een keer gedaan, moet ik weg. Ik heb nu véél ervaring, een groot netwerk en ben ik vrij om te staan waar ik wil.’
En toen werd je in 2015 gebeld door het hoofd communicatie van het Noordbrabants Museum.
‘Of ik haar kon vervangen tijdens haar zwangerschapsverlof en de campagne van de grote, internationale Jheronimus Bosch-tentoonstelling wilde trekken. Ik vond het fantastisch. Een hoogtepunt in mijn freelance-loopbaan. Het was groot, complex. Ik kreeg verantwoordelijkheid en die heb ik ook gevoeld. Er waren veel belangen mee gemoeid en er moesten hoge bezoekersaantallen worden gehaald, om uit de kosten te komen.’
Lag je ervan wakker?
‘Ik ben een goede slaper, maar tijdens dit project schoot ik ’s nachts wel eens wakker, omdat me opeens iets te binnen schoot. Er moest zóveel gebeuren. Gelukkig slaap ik gewoon weer verder als ik het opschrijf.’
Jij houdt je hoofd koel.
‘Ik laat me niet snel gekmaken. Ik ben van het plannen, structureren en prioriteiten stellen. Maar bovenal van het willen uitleggen van een bijzonder verhaal. Wij brachten het verhaal van een genie die in het Middeleeuwse ’s-Hertogenbosch al die gekke wezens had bedacht. Van dat verhaal moest elke letter kloppen, elk lettertype, in elke taal waarin we de boodschap van de tentoonstelling uitdroegen. Dat is gelukt. Het werd met 421.700 bezoekers een van de best bezochte tentoonstellingen van 2016.’
FOTO: EMILIE HUDIG
