Vlak voor Kerstmis maakte Eneco bekend dat de privatisering van het energiebedrijf uitgevoerd zal worden via een zogeheten controlled auction, een gestructureerd biedproces waarbij een onderneming gelijktijdig wordt aangeboden aan meerdere kandidaat-kopers.
Daarmee lijkt de zich voortslepende verkoop van Eneco in een stroomversnelling te komen, ongetwijfeld tot genoegen van de 53 gemeenten die hun aandelen in Eneco al een hele tijd willen omzetten in klinkende munt.
Dat wordt nog spannend. Want veel stakeholders vrezen ook dat met een overname door bijvoorbeeld Shell - dat samen met pensioenfonds PGGM een bod voorbereidt - de duurzame ambities waar het bedrijf en het merk Eneco voor staan, zouden kunnen verwateren. Wat Eneco zelf als ideaal toekomstscenario ziet? ‘Daar ga ik geen uitspraken over doen’, zegt chief customer officer en lid van de strategic board Hans Peters, die we spraken vlak voordat het nieuws van de controlled auction naar buiten kwam.
Maar natuurlijk heeft dat geharrewar met aandeelhouders ook invloed op zíjn werk. Het betekent dat Peters een grotere ‘sense of urgency’ voelt om Eneco in de etalage te zetten als authentiek duurzaam merk met een sterke purpose.
Hernieuwbaar
De kracht van het bedrijf zit volgens hem in drie kerncompetenties. ‘Ten eerste onze klantenportefeuille in zowel de particuliere als de zakelijke markt. Ten tweede het feit dat we zoveel hernieuwbare bronnen hebben, dus dit is mijn favoriete plaatje.’ En hij laat een slide op zijn iPad zien met de kaart van Nederland en een veelheid aan rondjes, die zonneparken, windmolenparken en ander hernieuwbare bronnen van Eneco representeren. ‘Daarmee zijn we zijn niet alleen de groenste van de groten, maar ook de grootste van de groenen.'
'En ten derde het feit dat we zoveel geïnvesteerd hebben in innovatie. Innovaties die verschillende energiebronnen op een slimme manier aan elkaar koppelen. Hoe beter wij in staat zijn om die drie bronnen van concurrentiekracht te bundelen, hoe groter de kans dat we een nieuwe eigenaar aantreffen die dat zal ondersteunen.’
Volgende stap
Uitgangspunt is dat Eneco zijn klanten, particulieren zowel als bedrijven, wil helpen met het zetten van de volgende duurzame stap. Geen ingewikkelde en overambitieuze vergezichten, maar gewoon: wat nú? Welke stap kan ik nú zetten om duurzamer te worden? Dat handelingsperspectief – want dat is dan de term die daaraan vastkleeft – is volgens Peters cruciaal. ‘Kijk naar de klimaatonderhandelingen in Katowice. Wat je ziet is dat de klimaatdiscussie voor veel mensen een ver-van-mijn-bed-show is. Ik zou als argeloze consument ook niet precies weten wat ik met die uitkomsten zou moeten doen.’
De energietransitie gaat volgens Peters veelal nog over de hoofden van mensen heen. Je kunt op zo’n klimaattop, of in Den Haag vertellen dat je straks zelfvoorzienend moet zijn, maar mensen zien vooral nadelen, dat ze zich moeten aanpassen en dat het allemaal veel geld, gedoe en moeite kost. En dat trekt hij zich aan. ‘Het was voor mij ook wel een reden om de overstap naar Eneco te maken, want hier wordt het verschil gemaakt. Wij moeten ervoor zorgen dat we aan zo’n uiterst complex onderwerp een handelingsperspectief verbinden.’
Enorme sprong
Deze benadering is niet voor niets gekozen. ‘Uiteindelijk willen we met z’n allen zoveel mogelijk zelfvoorzienend worden. Maar dat vergt zo’n enorme sprong, en daar zitten zoveel haken en ogen aan, praktisch en financieel, dat we liever inzetten op die overzichtelijke “volgende duurzame stap”.’
Hoe concreter, hoe beter. ‘We moeten ons richten op die dingen waar je als particuliere of zakelijke klant binnen nu en een kwartaal echt iets van merkt. Kijk, we hadden aanvankelijk een heel grote portefeuille van innovaties. We hebben die goed bekeken en ons afgevraagd: wat zijn nou écht initiatieven en projecten die op korte termijn het leven van onze klanten verrijken? Er is dus meer druk gekomen om op korte termijn dingen naar de markt te brengen. Het moet iets opleveren.’
Nu scoren dus? Daar moet Peters om lachen, ‘scoren’ past niet erg in zijn idioom. ‘Dat is bijna een vies woord, maar daar komt het wel een beetje op neer ja. Wat minder plannenmakerij, en meer nieuwe dingen naar de klant brengen die ook echt een impact hebben. Voorheen was het misschien ook iets te veel mooie innovatie voor de happy few. Maar onze innovaties moeten voor de happy many worden!’
Cynisch dankwoord
Een recent voorbeeld van zo’n ‘happy many-innovatie’ is wat Peters betreft het - vorig jaar - geïntroduceerde ‘StukjeZon’. Bedoeld voor consumenten die wel meewillen in die energietransitie, maar niet willen investeren in zonnepanelen, of niet het geschikte dak hebben. Dat kwam Eneco overigens wel op een cynisch dankwoord te staan van Vrijopnaam, een kleine energieleverancier die eerder al hetzelfde idee lanceerde onder het motto ‘je eigen stukje zon’. Eneco zei in een reactie toen dat ‘hoe meer Nederlanders voor zonne-energie gaan, hoe groter de duurzame impact is’. Maar op de kritiek van Vrijopnaam dat Eneco de slogan overnam, reageerde het bedrijf niet.
Interessant genoeg noemt Peters als ‘happy many-innovatie’ ook de telecomdiensten die dochterbedrijf Oxxio vanaf deze maand levert. Relevantie voor de klant betekent dus niet in alle gevallen een gloednieuwe innovatie of iets wat bijdraagt aan de verduurzaming van Nederland.
Geen Ei van Columbus
Op het gebied van zonnepanelen is Eneco volledig hands-on. Een hygiënefactor eigenlijk, want dat geldt zo’n beetje voor alle energiepartijen. Peters: ‘Tot voor kort lag er in feite te weinig in onze etalage om klanten volledig te helpen verduurzamen. Daarom wilden we met laagdrempelige oplossingen komen.’ Peters spreekt van ‘een compleet ontzorgpakket’; of je nu in eigen panelen wilt investeren of liever participeert in ‘StukjeZon’. ‘Het stapje dat daar nog voor zit, is dat we kijken wat in jouw specifieke situatie de beste volgende stap is. Dat kunnen dan zonnepanelen zijn, een warmtepomp, een warmteboiler, maar ook isolatie of zelfs financiering.’
Een groot obstakel bij elke ‘volgende duurzame stap’ is volgens Peters vooralsnog de consumenten ‘van gas los’ te krijgen. ‘Onze vorige ceo Jeroen De Haas is begonnen met de verduurzaming van elektriciteit door te investeren in windmolens en zonneparken en heeft ons daarmee tot de onbetwiste marktleider in de energietransitie gemaakt. Wat we onderschat hebben, is het momentum in de “van gas los-discussie”. We moeten eerlijk zijn, dat bestuurlijke gedoe hier (rond de privatisering en het vertrek van De Haas, red.) heeft ons afgeleid van wat zich buiten afspeelde. Het heeft te lang geduurd voordat we een oplossing voor de verduurzaming van het gasvraagstuk hadden.’
Los van alles bestuursperikelen, ‘van gas los’ is ook gewoon heel moeilijk, zegt Peters. ‘Er is niet één oplossing, geen Ei van Columbus. Het gaat om een complex van maatregelen, puzzelstukjes die onderdeel zijn van de hele puzzel. Het heeft veel van onze organisatie gevergd om daar een integrale oplossing van te maken, tot een ‘menukaart’ te komen. Maar die is er nu.’
Van gas los
Bij de stap ‘van gas los’ speelt nog een probleem. Met 7 miljoen huishoudens waarvan op dit moment slechts 1 procent van gas los is, ligt er nogal een klus om 6,9 miljoen ketels te vervangen voor iets meer duurzaams. Daar heeft installatie-Nederland de manschappen helemaal niet voor. Uiteraard is dat niet alleen Eneco’s probleem, maar als ‘grootste van de groenen’ is het wel iets meer Eneco’s probleem dan van de gemiddelde energieboer of installateur.
Daar is Peters het helemaal mee eens. Maar als hij één probleem zou willen hebben, dan is het wel dit probleem. Sterker nog: ‘Laten we hopen dat het zo’n vaart loopt. Maar mijn verwachting is dat het organisch gaat evolueren. Feit is wel dat wij in tegenstelling tot de andere twee grote energiebedrijven (Nuon en Essent, red.) niet een heel groot installatiebedrijf met een landelijke dekking hebben, maar meer vanuit een regiemodel werken. Door goede samenwerkingsovereenkomsten met verschillende partners zijn wij wel in staat om op grotere schaal te opereren. Maar op het moment dat het straks echt los zou breken, nee, daar heb ik nu nog geen oplossing voor.’
De realiteit is overigens – en daar is Peters eerlijk over – dat ‘van gas los’ in veel gevallen erg duur is, tussen 30 en wel 70 duizend euro. ‘Dat is eenvoudigweg niet voor iedereen realiseerbaar. Maar in de filosofie van “de happy many” kunnen we in veel meer gevallen al wel de eerste stap zetten. Bijvoorbeeld met een hybride warmtepomp, waarmee je al tot 50 procent van je gasconsumptie kunt verlagen. Een interessant verdienmodel, waarmee je voor de komende vijftien jaar een waarschijnlijke stijging van je gasrekening op kunt vangen.’
Knelpunt
Dan hebben we wel direct een knelpunt te pakken. Want een energieleverancier die zijn klanten helpt om (meer) autonoom te worden, neemt minder of geen energie meer af. Je zou dan kunnen zeggen: missie geslaagd, maar in een aandeelhoudersconstructie werken dingen niet zo. Aandeelhouders eisen groei. Aandeelhouders willen dividend.
De vraag is dus: waar gaat de omzet straks dan wel vandaan komen? Wat Peters betreft zit dat in de rol van ‘integrator’, Eneco als regisseur. Peters: ‘Hoe meer we afhankelijk worden van hernieuwbare bronnen als wind of zon, hoe meer we – in tegenstelling tot bijvoorbeeld het continue aanbod van een kolencentrale – pieken en dalen gaan zien in het aanbod. Wij gaan er in de toekomst voor zorgen dat vraag en aanbod tegen de laagste kosten bij elkaar komen.’
Regisseur
Peters laat in dit verband de term ‘smart grid’ vallen. Een voorbeeld: ‘Onlangs zijn we een samenwerking aangegaan met Ahoy, de gemeente Rotterdam, Heijmans en Ballast Nedam. We hebben het grootste zonnedak van Rotterdam aangelegd en een warmte-koude-installatie geïnstalleerd. (Ahoy was al aangesloten op Eneco’s stadsverwarmingsnet, red.) Door slimme software te installeren, zorgen we ervoor dat al die verschillende bronnen van energie met elkaar communiceren, zodat vraag en aanbod op het juiste moment tegen de laagste kosten worden samengebracht.'
'Als er een concert is, gaat alle energie naar Ahoy. Op het moment dat er geen evenementen zijn, geef je het door aan de buurt. Het mooie is dat die hele verduurzaming Ahoy geen extra investering heeft gekost. Zo zie ik het voor me: Eneco als de regisseur die verschillende partijen en verschillend gebruik van energiebronnen zo orkestreert dat je op het juiste moment, de juiste hoeveelheid energie tegen de laagste kosten kunt gebruiken.’
Op huishoudenniveau
Dat is in het groot, maar zo ziet Peters het ook op huishoudenniveau voor zich. ‘Het laden van elektrische auto’s gaat straks een enorme vlucht nemen. Kijk, nu kom je thuis, je zet je auto aan een paal en die begint meteen te laden. Straks kan het zo zijn dat als je met je auto thuiskomt eerst de batterij wordt leeggetrokken om je wasje te draaien en te koken, en dat die batterij pas nachts weer wordt opladen omdat op dat moment de prijs het laagst is.’
De vraag blijft welke factuur Eneco dan gaat schrijven Voor eenmalig geleverde installaties? Voor het leveren van software? Voor een dienstenabonnement? Peters: ‘Je betaalt niet meer voor gas of elektriciteit, maar voor een dienst die jouw energierekening zo laag mogelijk houdt, maar jou wel van alle comfort voorziet.’ Of Nederland ook bereid is om eerst een installatie aan te schaffen (zonnepanelen, warmtepomp, verzin het maar), en vervolgens aan Eneco te betalen voor genoemde dienst, is een vraag die ook Peters op dit moment niet kan beantwoorden.
Reclameconcept
Nu een maand geleden (op Tweede Kerstdag) introduceerde Eneco een gloednieuw reclameconcept, uit de koker van Dawn. De consument kreeg de afgelopen jaren het Eneco van ‘Welkom in de nieuwe wereld’ tussen de oren gestampt, met snel gesneden commercials, opgebouwd uit korte clips. Geestig en met een duidelijke boodschap.
De nieuwe campagne heeft als pay-off ‘Heel Nederland schakelt om’. Kon deze boodschap niet gewoon onder het bestaande concept worden gehangen? Peters: ‘“Welkom in de nieuwe wereld” heeft ons veel gebracht omdat het Eneco heeft neergezet als een duurzaam en innovatief bedrijf. Maar we merkten ook dat het iets te abstract was. Met de nieuwe campagne willen we het dichter bij jou thuis brengen. Ook willen we Nederlanders het vertrouwen geven dat we onbewust of bewust al heel aardig bezig zijn. Duurzaamheid is niet eng, niet abstract of meeslepend. Het is makkelijk om mee te doen en de volgende duurzame stap te zetten.’
Wie is Hans Peters?
Vanaf februari 2018: Chief Customer Officer bij Eneco Groep
Vanaf augustus 2015: Member of the Supervisory Board bij OV9292 REISinformatiegroep.
Van 2016 tot januari 2018: Board Member bij Cooperatie OV-betalen.
Van maart 2013 tot januari 2018: Eerst Director Corporate Development en daarna Commercial Director bij Nederlandse Spoorwegen.
Van augustus 2011 tot augustus 2015: Eerst Board Member en daarna Chairman bij Stichting de Nationale DenkTank.
Van november 2010 tot februari 2015: Board Member bij Stichting Ideële Reclame (SIRE).
Van 2000 tot januari 2012: diverse functies bij Unilever. Laatste functie: Customer Marketing Director.
(Bron: Linkedin)
