De gemeente Haarlem heeft een ‘wereldprimeur’ met het verbod voor vleesreclame in de publieke ruimte en dat blijft internationaal niet onopgemerkt. Dutch city becomes world’s first to ban meat adverts in public, kopte de Guardian gisteren op zijn homepage. De BBC berichtte in gelijke bewoordingen
Het raadslid verantwoordelijk voor het initiatief is Ziggy Klazes van GroenLinks. Ze was oktober vorig jaar bezig met een motie voor een ban op de reclame voor fossiele brandstoffen en bedacht: daar kan vlees uit de bio-industrie ook wel bij.
Klazes: ‘Aan de ene kant verdien je geld met dit soort reclames, terwijl je aan de andere kant vindt dat we moeten doen wat we kunnen om die klimaatopwarming tegen te gaan.’
Slecht vlees
Hoe de aangenomen motie wordt ingevoerd is nog onduidelijk. Ook is niet helder hoe er een scheiding kan worden aangebracht tussen ‘het slechte vlees dat bijdraagt aan de opwarming van het klimaat’, in de woorden van Klazes, en biologisch vlees.
Bovendien: hoe ga je controleren waar de waren van de slagerij om de hoek (wel ‘goed’ volgens Klazes) vandaan komen? ‘Ja, dat is uitvoering en is aan het college’, volgens het GroenLinks-raadslid.
Dat college van B&W in Haarlem heeft inmiddels stappen ondernomen om de motie uit te voeren. Het kiest er zoals het ernaar uitziet voor om het verbod privaatrechtelijk te regelen, via de overeenkomsten met de reclame-exploitanten. Wanneer de huidige contracten aflopen zal de ban op reclames van de vleesindustrie ingaan, is het plan. Dit is in respectievelijk 2024, 2025 en 2031.
De gemeente liet Trouw weten dat het in de lente heeft gesproken met de drie exploitanten van reclames op bushokjes en zuilen en schermen in de openbare ruimte.
Hannelore Majoor, managing director van JCDecaux en voorzitter van Outreach, de overkoepelende organisatie van exploitanten van out of home-reclame, is verbaasd over deze uitspraak. JCDecaux is een van de partijen die in Haarlem de openbare reclameruimtes verkoopt.
‘De gemeente zegt wel dat ze met ons hebben overlegd, maar dat is niet het geval’, zegt ze.
Soep met ballen
Het is niet het enige dat Majoor verwondert. Volgens haar is er niet goed nagedacht over het verbod en wordt de uitvoering ervan ‘enorm complex’. ‘Want wat is dan precies vlees uit de bio-industrie en wat niet? En mag je reclame maken voor Unox-tomatensoep met balletjes erin of moet je eerst kijken of die wel biologisch zijn?’
Hetzelfde geldt volgens haar overigens ook voor een ban op reclame voor fossiele brandstoffen, waarbij goedkope vliegreizen niet mogen worden aangeprezen. ‘Waar ligt daar de grens dan? Is 99 euro goedkoop? Of 149 euro?’
De branchevereniging Outreach staat negatief tegenover de plannen van Haarlem, zegt Majoor. Ze is er tegenstander van dat gemeenten lokaal allemaal eigen regels gaan opstellen. ‘Het wordt ook steeds gekker. In Den Haag gaat het om fossiele brandstoffen, in Tilburg mag je geen reclame voor online gokken maken en Haarlem nu dus een verbod op vleesreclame.’
Koopman en dominee
Volgens de Outreach-voorzitter leiden al die verschillende regimes tot een veel te ingewikkelde uitvoering. ‘Je zal maar een landelijke campagne willen voeren en bij elke gemeente apart moeten bekijken of er een verbod geldt en waarvoor, en aan welke regels je dan precies moet voldoen. We hebben al de Reclame Code die aangeeft waar wel en niet reclame voor mag worden gemaakt. Het lijkt me verstandiger als we ons daaraan committeren.’
Als er adverteerdersgroepen in de ban worden gedaan in contracten, zal dit prijs drukken die exploitanten willen betalen. Maar hoe dat uitpakt is onduidelijk, ook omdat gemeenten zich bij bij reclames in de openbare ruimte als zowel koopman als dominee opstellen.
Majoor: ‘Was reclame bij een bushokje er eerst nog om dat bushokje en de bankjes te financieren, nu zie je dat gemeenten inkomsten steeds meer willen maximeren. Maar tegelijk zie je dat reclame in de publieke ruimte ook steeds meer inzetten voor politiek gewin. Soms lijkt het alsof of ze de politieke keuzes die ze bij producten niet maken willen compenseren door de reclame ervoor wel aan te pakken.’
Betere optie
De voorzitter van Outreach vindt het niet alleen betuttelend dat een gemeente voorschrijft dat er over een legaal product geen reclame mag worden gemaakt, ze vindt dat er ook een betere optie is.
Majoor: ‘Ik zou zeggen: als Haarlem vindt dat mensen verantwoorde keuzes in het eten van vlees moeten maken, laat ze dan hun eigen reclameruimte gebruiken om díe boodschap over het voetlicht te brengen in plaats van een verbod voor anderen in te stellen.’
