[door Jaap van ’t Hek]
Metaforen zijn verborgen verleiders. Ze kunnen je meenemen in een aanlokkelijk verhaal en ze kunnen je kritische vermogens behoorlijk ondermijnen.
Ik was onlangs weer eens te gast op een bijeenkomst voor managers die werden getrakteerd op een verleidelijk verhaal over leiderschap in een team van topsporters. Of het nou gaat om een expeditie in de Himalaya, de Volvo Ocean Race of de altijd succesvolle hockeyvrouwen, het zijn altijd spannende verhalen over gepassioneerde mensen die alles opzijzetten om een verstrekkend en aansprekend doel te bereiken. De Leider (met een hoofdletter) gaat voor in de strijd als een ware veldheer. In zo’n presentatie zie je altijd beelden van oergezonde sportievelingen die de elementen trotseren, volledig tot het gaatje gaan en daarna moe, mooi en voldaan de overwinning vieren.
Wat een genot
Dat is verleidelijk voor de middle-managers in de zaal! Aan zo’n team wil je wel leidinggeven! wat een genot moet het zijn als de motivatie zo hoog is, wat een plezier en vitaliteit knalt er van de foto’s en filmpjes af. Je zou erbij geweest willen zijn.
En de subtekst is: Dit kan jij ook! Jij kunt ook een topteam vormen! Als je maar hard genoeg wilt! Verzamel met je eigen passie andere gepassioneerden om je heen en er gebeuren wonderen!
Hoe mooi ook, zo’n bijeenkomst beschrijft een droomwereld, een wereld van succesvolle enkelingen. Het zijn werelden die klein zijn en per definitie klein zullen blijven. De top is immers altijd smal. En juist het bijzondere maakt het zo sexy.
Middelbare Mieke
Maar die wereld heeft niets te maken met de realiteit van de managers in de zaal. Die werken immers bij een gemiddeld bedrijf waar gemiddelde mensen gemiddelde producten maken. Breedtesport. Niet de K2 op de grens van Pakistan en China, maar de duinen bij Schagen; niet de Volvo Ocean Race, maar de Loosdrechtse plassen; niet Barcelona, maar heren 7; niet een buitensporig goed bedeelde dame, maar een middelbare Mieke.
Als die werelden zo uit elkaar liggen, wat is dan de aantrekkingskracht van dit soort verhalen? Juist dat ze níet gaan over de werkelijkheid van alledag. Die realiteit zien managers iedere dag al om zich heen. Ze verlustigen zich liever aan de succesverhalen, aan een feelgoodmovie. In hoop er inspiratie in te vinden die ze thuis op hun eigen werk kunnen toepassen.
Van sneeuwstorm naar netwerkstoringen
Maar helpt het ook? Kunnen ze er echt wat mee in de middelmatige wereld? Kunnen ze de brug slaan van de sneeuwstorm in de Himalaya naar de voortdurende storingen op het netwerk?
Hoe mooi zouden metaforen zijn waarin de dagelijkse onvolmaaktheid en het middelmatige de realistische boodschap vertellen. Waar is de filiaalchef van Albert Heijn in de managementvertellingen?
Jaap van ’t Hek vormt samen met Leike van Oss ‘Organisatievragen’. Ze zijn beiden gefascineerd door wat er níet verandert en hoe dat komt – en schrijven erover op organisatievragen.nl.
FOTO: ANP
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!