Lucas de Man is een echte alleskunner en alleswiller. Regisseren, acteren, presenteren en theater maken: niets is hem te veel. Als hoofd van de professioneel creatieve Stichting Nieuwe Helden pioniert hij dagelijks met verschillende kunstvormen. Van grote (inter)nationale voorstellingen talkshows tot voorstellingen in boerenschuren, immense installaties op gebouwen en zelfs meerdere podcasts. Als íemand ons iets over vorm kan leren dan is hij het.
Waar fantaseer jij over?
Voordat ik mijn mond open kan trekken, begint Lucas zijn verhaal al: “Vorm is een gevolg van de inhoud. Voor mij als kunstenaar begint het bij een noodzaak. Wanneer ik de urgentie voel om iets te vertellen, komt de juiste vorm daarna vanzelf.”
Een voorbeeld daarvan is de noodzaak die Lucas zag om het taboe en de schaamte rond seksuele fantasieën te doorbreken. Volgens Lucas zijn deze gedachten een onderdeel van wie je bent. Erover praten vindt hij stimulerend voor je zelfbeeld en ontwikkeling. Met zijn team deed hij daarom twee jaar lang onderzoek naar de vraag ‘waar fantaseer jij over?’.
Het antwoord op deze vraag goot de Vlaming in verschillende kunstvormen. Hij deelde de resultaten tijdens een reeks talkshows. Hij gebruikte maar liefst 333 erotische verhalen in een Maastrichtse tentoonstelling, waarbij bezoekers kamer voor kamer door nieuwe fantasiewerelden geleid werden. En uiteindelijk leidde zijn onderzoek zelfs tot een boek, dat zowel in België als in Nederland goed verkoopt. Eigenlijk de perfecte campagne voor Durex, met een opvallende vorm. No pun intended.
Rare ideeën zijn meestal het meest succesvol
Hoewel Lucas zijn carrière startte in de theaterwereld, noemt hij zichzelf geen theatermaker. Van een toneelregisseur wordt immers verwacht dat hij altijd een toneelstuk maakt, terwijl Lucas liever experimenteert met meerdere vormen. “In het theater is er maar één vorm voor een verhaal of noodzaak: een toneelstuk. Dat begreep ik nooit. Van een creator wordt geen vorm verwacht. Dat brengt de vrijheid om vanuit de inhoud te denken en het verhaal over te brengen zoals jij wilt.”
“De juiste vorm vinden om het juiste publiek mee te raken, dat is de echte kunst”, vertelt Lucas. Volgens krijgt een verhaal impact door de juiste vorm. Iets waar wij in de marketing dagelijks mee bezig zijn. Maar hoe weet je of je op het goede spoor zit? “Dat weet je niet”, zegt Lucas resoluut. “Maar je weet het ook niet wanneer je voor traditionele vormen kiest.”
En hoezeer strategen en marketeers ook op zoek zijn naar kaders om te kunnen voorsorteren op succes, de juiste vorm is volgens Lucas vooral een kwestie van dicht bij je gevoel blijven. “De beste ideeën komen van mensen die hun eigen gevoel durven te volgen. En de meest succesvolle ideeën of vormen worden op voorhand meestal raar gevonden of niet begrepen.”
Maar hoe kiest Lucas zijn vorm? Kan hij niet een tipje van de sluier voor ons oplichten? Het blijkt verrassend genoeg een vrij strategisch en analytisch proces te zijn. “Met ons scrumteam voeren we kleine tests uit, om te zien welke vorm de boodschap het beste overbrengt. Misschien is het eindresultaat anders dan je op voorhand dacht, maar je ziet de inhoud en het startpunt altijd terug. Dat maakt het sterk.”
Breken met conventies of traditioneel zijn
Vrijheid en kunstenaarschap betekent overigens zeker niet dat Lucas alleen maar onconventioneel of ‘raar’ werk wil maken. Sterker nog: soms brengen juist de traditionele vormen de inhoud het beste over het voetlicht. Het begint volgens Lucas bij het kennen van de codes van de markt en de vorm. Alleen dan weet je hoe je ermee kunt spelen.
“Traditioneel of juist helemaal buiten de paden: allebei is goed, zolang je het maar honderd procent doet en kiest vanuit de inhoud. Dan is het effect het grootst.” Lukas’ begint trajecten dan ook altijd met de vraag: wie ben ik als bedrijf, als kunstenaar en als mens? Geheel toevallig is dit ook de eerste vraag die wij binnen de RootZ-methodiek van Zandbeek stellen.
Vooral jonge makers vergeten de inhoud nog wel eens. Ze scoren een keer met een afwijkende vorm en blijven die vervolgens keer op keer herhalen. Hierdoor wordt de vorm – die dan inmiddels niet meer onderscheidend is – weer leidend. “Een vorm zonder inhoud. Zonder dat je het in de gaten hebt, maak je jezelf inwisselbaar. Op de lange termijn red je het dan niet.”
Noodzaak voor feiten en fictie
Door corona staan we aan de vooravond van misschien wel de grootste economische crisis ooit. Toch ziet de Vlaamse kunstenaar nieuwe kansen ontstaan. “Denk aan de combinatie tussen live ontmoeten en online contact. Het geeft ons de mogelijkheid om in fases in een storyline op te bouwen.” Ook onderstreept hij de noodzaak van storytelling. “Er zijn ontzettend veel vraagstukken die een verhaal nodig hebben.”
Lucas ziet een mix van feiten en fictie als opkomende trend in zijn vak. Een combinatie tussen virtueel met realiteit bijvoorbeeld. Of het gebruik van games en films. Alle vormen worden ingezet. “Niet alleen vormen, maar ook verschillende werelden worden gecombineerd. De theaterwereld en de banksector bijvoorbeeld. Zo ontstaan er weer nieuwe vormen.”
Hoewel corona nieuwe kansen schept, werd er de afgelopen maanden weinig goeds gemaakt. Volgens Lucas is dat logisch. “Een crisis leidt zelden direct tot goede kunst. De jaren erna juist wel. Als we reflecteren op alles wat er is gebeurd en waar we heen moeten, dan ontstaat er echte magie.”
Plaats als eerste een reactie
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!