(Gastblog) Businessmodel innovatie

Hoe kom je tot een nieuw businessmodel?
Hamvraag hierbij is hoe je een nieuw businessmodel voor je organisatie kunt creëren. Welke strategische 'groeiroutes' bestaan er om groei te bewerkstelligen door nieuwe waarde aan de klant te bieden? Het begint bij een beschrijving van je huidige businessmodel in het ‘Businessmodelwiel’ (zie figuur), dat opgebouwd is uit vier kwadranten: doelgroep & relatie (wie bedienen we?), aanbod & kanalen (wat bieden we hen?), verdienmodel (hoe rekenen we af?) en bronnen & partners (hoe organiseren we dit?).

Elk bedrijf kan zijn businessmodel met behulp van dit Businessmodelwiel eenvoudig indelen. Dan volgt de cruciale stap: hoe ga je groei vanuit dit bestaande businessmodel realiseren? Dit kan in het Businessmodelwiel op drie niveaus: allereerst door binnen je eigen bedrijfsmuren activiteiten vele malen optimaler in te richten dan in je sector gangbaar is. Dit kan betekenen dat je afscheid moet nemen van activiteiten die binnen je branche in de loop der jaren vanzelfsprekend zijn geworden. Of juist nieuwe activiteiten initiëren waar nog geen enkele concurrent zich momenteel mee bezig houdt.

Op het tweede niveau van het Businessmodelwiel kom je bij de vraag wat dat betekent voor je positie in de bedrijfskolom. Want veel waarde in de keten wordt juist gecreëerd in het samenspel tussen leverancier en afnemer. De winnaar in de estafette is lang niet altijd het team met de snelste individuele atleten, maar juist vaak het team dat het beste in staat is het stokje door te geven. Op het derde niveau laat je het klassieke denken in de bedrijfskolom compleet los en ga je kijken hoe je waarde kunt toevoegen in het grotere netwerk. Hierbij speur je de omgeving af naar complementaire bedrijven waarmee je kunt samenwerken om behalve producten ook services en complete oplossingen te bieden aan klanten en eindgebruikers.

Giffgaff als gamechanger
Het Britse giffgaff heeft succesvol het gangbare businessmodel in de telecomsector aangevallen. De telecommarkt is een markt in Europa waar de meeste rek nu toch echt uit lijkt te zijn. Toch weet giffgaff als kool te groeien waar anderen stilstaan. Bij deze telecomaanbieder verloopt het klantcontact niet via een traditioneel callcenter, maar via de online community van giffgaff gebruikers, die vragen van klanten en prospects beantwoorden. De inbreng van 'leden' in het bedrijf gaat zelfs nog verder. Ze dragen nieuwe productideeën aan, stellen samen de tarievenstructuur vast (klanten worden betaald voor de inspanningen voor de organisatie), ontwikkelen nieuwe services, zoals apps voor smartphones en ontwikkelen marketingactiviteiten. Co-creatie is daarmee tot in de haarvaten van de organisatie doorgevoerd.

Een duurzaam concurrentievoordeel
Giffgaff heeft als gevolg van de vernieuwing van het businessmodel een belangrijk en duurzaam concurrentievoordeel weten te creëren. Dit voordeel is langer houdbaar omdat de vernieuwingen die zij hebben doorgevoerd in meerdere kwadranten van het Businessmodelwiel zijn doorgevoerd, die bovendien goed met elkaar in balans zijn en elkaar versterken. Het management heeft vanuit een heldere en scherp gedefinieerde visie op de huidige bedrijfssituatie keuzes durven maken, die tot dat moment ondenkbaar was binnen de sector. Het gaat er bij het veranderen van het bestaande businessmodel dan ook om dat je het geloof en het lef hebt om deze visie in alle facetten door te voeren. Alleen dan ontstaat het gewenste domino-effect waarbij de verschillende kwadranten opnieuw worden ingericht, met als beloning een baanbrekend en duurzaam nieuw businessmodel.

Een NIMA themapublicatie, door

Yoursi Mandour, Senior consultant en partner bij ICSB Marketing en Strategie, een Nederlands adviesbureau.
Kris Brees is momenteel partner bij ICSB Marketing en Strategie.