De leugen regeert

Volgens Hamelink zijn vrijwel alle vormen van menselijke communicatie gebaseerd op leugen en bedrog. In de politiek, in het zakenleven, in de media, in de dagelijkse relaties: we liegen er flink op los. De hoogleraar meent dat dit maatschappelijk wenselijk is, omdat zonder leugens sociale harmonie vrijwel onbereikbaar is. Toch blijven we geobsedeerd door de waarheid en vinden we de leugen moreel verwerpelijk. Zo ontstaat een merkwaardige paradox: leugenaars vinden dat de waarheid moet worden gesproken! Wij verwachten van de media dat zij hun publiek de waarheid vertellen. In veel journalistieke beroepscodes staat ook de plicht tot respect voor de waarheid voorop. In zijn oratie betoogde Hamelink dat de moderne informatiesamenleving ons desalniettemin met steeds meer leugens en bedrog zal confronteren. Dit wordt veroorzaakt door politieke, economische en technologische ontwikkelingen. Nieuwe digitale technieken maken het mogelijk een virtuele werkelijkheid te produceren waarin bedrog en werkelijkheid niet meer te onderscheiden zijn. Hamelink vroeg zich onder meer af of we andere morele eisen aan publieke dan aan private communicatie stellen en of het wel zin heeft vast te houden aan de norm dat de media de waarheid moeten spreken. (Bron: VU)