10e Design Indaba in Kaapstad - dag 1

Vertegenwoordigers van 15 Nederlandse designbureaus en van de BNO zijn neergestreken in Kaapstad dat deze week geheel in het teken staat van design. De Nederlandse designers ontmoeten Zuidafrikaanse vakgenoten tijdens de tweedaagse #039;" title="www.dutchmatch.co.za'">Dutchmatch kennismakingssessies en dompelen zich vervolgens drie dagen onder in het grootste designcongres dat de wereld op dit moment kent: de #039;" title="'">Design Indaba. Dit jaar voor de 10e keer in het Convention Center in Kaapstad.

Impressies van Dag 1
De 10e editie van de Design Indaba is uitverkocht. 5000 'delegates' hebben zich ingeschreven, 1500 stoelen in de grote zaal zijn bezet en de rest van de aanwezigen volgt de presentaties via closed cicuit televisie schermen in belendende zalen. De culturele bijlagen van de plaatselijke kranten staan er bol van en SABC - de Zuidafrikaanse televisie - volgt alles op de voet. Nederland is goed vertegenwoordigd met twee sprekers in het hoofdprogramma - Jurgen Bey en Hella Jongerius - en één spreker in het 'Lifestyle' nevenprogramma: Li Edelkoort.

Creativity in a box
Alistair King, creative director van het Zuidafrikaanse (reclame)bureau #039;" title="'">KingJames trapt af om 9 uur. King is Voorzitter van de Zuidafrikaanse 'Creative Circle' en maakt deel uit van 'de 15 meest invloedrijke reclamemensen van Zuidafrika' volgens Adfocus in 2006. King bouwt zijn betoog op rond recente ontwikkelingen op het gebied van slimme software. Zijn presentatie klinkt en toont als een sales pitch voor een nieuw, zelfontwikkeld software product: "Left brain application for right brain people. How to start a creative company". Gegarandeerde out-of-the-box creativiteit die gebruik maakt van een hilarisch 6-stappen proces. Startend met "how to resign your present job" via "how to select a company name" tot praktische application forms.

King maakt met zijn verhaal en onderkoelde humor snel de lach in de zaal los. De diepere betekenis van zijn verhaal wordt duidelijk in de paradox van de voorverpakte creativiteit: 'creativity is a driver of value and success, not a commodity'. In Zuidafrika en diverse andere landen wordt creativiteit door opdrachtgevers echter nog maar zelden gezien als waardevol en dat is heel treurig.

The branding of nations
Wally Olins - oprichter van het fameuze brand design bureau Wolf Olins - vertelt over het werk van zijn huidige bureau #039;" title="'">Saffron aan de identiteit van diverse landen. Nation branding is een uiterst complexe bezigheid waarin vier factoren in samenhang met elkaar onderzocht en ontwikkeld dienen te worden: toerisme, brand export, publieke diplomatie en directe buitenlandse investeringen. Met heldere en aansprekende voorbeelden legt Olins uit wat we onder deze vier 'drivers of the brand' precies moeten verstaan. En de voorbeelden tonen ook aan dat maar bar weinig landen werkelijk op zoek zijn naar de essentie van wat hen onderscheidt van de rest van de wereld.

Olins verhaal gaat eigenlijk meer over marketing en branding dan over design, maar goed. Het blijft een begenadigd spreker die zeer complexe vraagstukken glashelder weet te ontrafelen in direct communicerende voorbeelden, schematiseringen en adviezen en dat is veel waard. Nation branding is vele malen complexer dan company branding omdat - zo geeft Olins aan - er zelden 'one man at the top' zit voor langere tijd, democratieën worden geregeerd door concensuspolitiek en er vele malen meer actoren in de markt zijn die invloed hebben op imago en identiteit van een land dan bij een gemiddelde multinational.

The Spice Girls of design
Na een aangename en inspirerende lunchafspraak met professor #039;" title="Stellenbosch.html'">Carel Jansen aan het Taalsentrum van de Universiteit van Stellenbosch - wisten jullie dat in Zuidafrika maar liefst 11 officieel erkende talen gesproken worden?! - schuif ik in de loop van de middag weer aan om te kijken en te luisteren naar het werk van 4 hooggehakte dames uit Zweden die samen werken onder de naam #039;" title="front.html'">'Front'. Productontwerpers van het experimentele soort die prachtig onderkoeld over hun fascinerende en vaak ook zeer ge-engageerde werk vertellen. Als een slim gemarkete meidengroep staan ze - wat houterig en verlegen maar tegelijkertijd ook zeer zelfbewust - het ene na het andere gerealiseerde concept op het publiek af te vuren, ondersteund met zinneprikkelende beelden.

Pootafdrukken van spelende honden in de diepe Zweedse sneeuw worden via afgietsels omgevormd tot grillig gevormde vazen. De knaagsporen van muizen in een verse rol behangpapier worden prachtig willekeurige èn repeterende gatenpatronen waardoor de oude behanglagen zichtbaar worden. Een lamp op drie gelede poten gaat letterlijk door de knieën - en uit - als je de kamer verlaat en komt weer tot leven als je terugkeert. En de combinatie van motion capture imaging en rapid 3d prototyping levert gestolde meubelstukken op die kort daarvoor door de dames letterlijk in de lucht getekend werden. Ik ging helemaal tintelen van deze waterval van ideeën! Hoezo domme blondjes...?

A conversation between the hand and the mind
De dag wordt afgesloten door #039;" title="index2.html'">Milton Glaser die via een directe straalverbinding met lichte vertraging de zaal vanuit New York toespreekt als een soort van design godheid. De 75 ruim gepasseerd maar nog altijd bezeten van het vak en nog steeds prachtig tekenend en illustrerend. Notitieboeken vol. Een paar opgevangen citaten uit zijn gloedvolle betoog voor het goede oude handwerk: "by drawing you learn to see things for what they really are." "The hand is part of your brain." "The best texts evoke illustrative images in your mind. Why blur those images with pictures or illustrations of others?" En wat mij betreft de mooiste: "The computer makes things too clear too soon! The conversation between the hand and the brain is fuzzy. Its a fuzzy process and the stuff in the middle is important. We need things to be fuzzy longer."

De dag wordt afgesloten met ijskoude biertjes op een tegenoverliggend en afgeladen vol terras in de zwoele zomeravond. De tafelberg aan de ene zijde, de zee aan gene zijde en een mengelmoes van vreemde en vreemd-bekendklinkende talen rondom ons. Morgen meer!