Meningen over aanbevelingen commissie Brinkman

Consumenten moeten gaan betalen voor nieuws op internet. Dat vindt de Brinkman-commissie, (download hier het rapport in pdf) die zich de afgelopen tijd heeft gebogen over de toekomst van de Nederlandse pers. 1 van de aanbevelingen: internetters moeten een heffing van enkele euro's per jaar betalen. De opbrengst (zo'n 12 miljoen euro per jaar) moet worden besteed aan innovatie van de mediasector.

Brinkman: ‘We moeten weg van het beeld dat nieuwe media altijd gratis zijn. De roofbouw die nieuwe media plegen op de oude, door gebruik te maken van andermans nieuws, dat willen we corrigeren.'En: 'Waar het ons ook om gaat is de eigenaren van nieuwe media bij de discussie te betrekken.’

Ok, laten we daar dan een begin mee maken. Wat vindt bijvoorbeeld e-commerce consultant Eduard de Wilde?

Eduard: 'Uiteraard ben ik ook tegen. De reden is eenvoudig. Waarom zou je iets moeten subsidieren waar mensen niet bereid voor zijn om te betalen? Dan heeft het blijkbaar onvoldoende toegevoegde waarde.

'Het betekent dat je krampachtig iets overeind gaat houden wat blijkbaar zijn langste tijd gehad heeft. Je moet in mijn ogen juist door de ellende heen gaan om je eigen businessmodel opnieuw uit te vinden. En dat is de uitdaging waar kranten voor staan. Hoe kan ik een businessmodel ontwikkelen dat rekening houdt met het feit dat een (deel) van de consumenten een (deel van) het nieuws gratis online wil zien en wellicht voor een ander deel dat via andere (betaalde) media wil consumeren. Is het advertentiemodel dan nog wel relevant? Wordt het pay per view?

'Wordt het een model waarbij je gratis basis en betaalde plus abonnementen krijgt? Uiteindelijk gaat het dus om de vraag, levert het de consument toegevoegde waarde. Zo ja, dan is er altijd een model te bedenken om dit rendabel te krijgen. Zo niet, dan verdwijnt de journalistiek in zijn huidige vorm. Of je dat nou jammer vindt of niet. Om via belastingheffing oude businessmodellen overeind te houden is vechten tegen de bierkaai, oftewel een achterhoede gevecht.
Nogmaals, alleen door de uitgevers diep diep door het dal te laten gaan, dwing je ze ze zichzelf opnieuw uit te vinden. Anders gebeurt het heel langzaam toch wel.'

'Overigens, als je dit gaat subsidieren, gaat er nog een hele lange lijst aankomen van branches die eraan gaan. Ga je reisbureaus subsidieren? Ga je de Free Record Shop subsidieren? Makelaars? We zijn nog lang niet klaar met de impact die internet gaat hebben op vele branches. Laat die revolutie maar gebeuren. Even doorbijten en daarna gezond weer verder.'

Stephan Fellinger, internetondernemer en columnist in Tijdschrift voor Marketing:

'Wat een grote flauwekul. De gedrukte pers is niet gered met een lapmiddel als een belastingheffing. En alsof goede journalistiek automatisch samengaat met print media. Goede journalistiek heeft met betrouwbaarheid van de bron te maken, niet met het middel waarmee de boodschap wordt verspreid. Goede journalistiek moet dus gestimuleerd worden, medium onafhankelijk, niet het drukken van kranten. En met een internetheffing, ten gunste van de kranten, wordt goede journalistiek zeker niet behouden. Media zullen moeten nadenken over een gezond businessmodel. Het lukt Apple toch ook geld te verdienen aan muziek?, terwijl iedereen dacht dat er in de muziekbusiness geen droog brood te verdienen was, omdat er zoveel gedownload wordt zonder dat daarvoor wordt betaald.

'Trouwens dat idee van die heffing is natuurlijk ook volstrekt belachelijk. Gaan we bijvoorbeeld ook een heffing op brandstof bedenken, om de Europese autoindustrie te redden? Of een heffing op vliegtickets om de luchtvaartmaatschappijen te redden? Al deze industrieën vinden immers dat ze van wezenlijk belang zijn voor de maatschappij. Of wat denken we van een heffing op het assortiment van AH, om de kleine kruidenier te redden? Dit soort belastingsteun maakt een bedrijfstak alleen maar lui en zet niet aan tot innovatie. En trouwens als simpelweg een zak met geld zou helpen, waarom zijn de kranten dan de afgelopen 10 jaar in hun rijke tijd, er niet in geslaagd een gezond businessmodel te ontwikkelen?'

De internetsector is fel tegen de aanbeveling. Een paar partijen kwamen eerder met een reactie naar buiten:

ICT~Office en NLkabel: ‘Heffingen zijn niet de oplossing om welke sector dan ook te subsidiëren. Bovendien kan er een ongewenste precedentwerking vanuit gaan, die de deur openzet naar meer en andere heffingen voor internetgebruik en naar heffingen op andere communicatiediensten. Zowel het bedrijfsleven als de consument worden daar de dupe van.'
Een belasting zou volgens de internetpartijen marktverstorend werken en leiden tot extra kosten. ‘Internet serviceproviders zouden als inners van de heffing bovendien een verlengstuk worden van de overheid, terwijl dit niet hun rol is. De internetsector roept daarom kranten om zich te focussen op innovatie, in plaats van om een vorm van staatssteun te vragen.’

Internetaanbieder Ziggo noemt het plan ‘volslagen onzinnig’. Concurrent en marktleider KPN wilde niet inhoudelijk reageren.

Kees Zegers, internetondernemer en oprichter Nu.nl, vindt het advies van de commissie Brinkman volslagen krankzinnig. Een heffing op internet is volgens hem geen oplossing voor de veranderingen in het medialandschap en consumentengedrag. De kranten moeten volgens hem de hand in eigen boezem steken, omdat ze niet goed hebben geanticipeerd op deze veranderingen. Inmiddels zijn ze links en rechts ingehaald door partijen als Nu.nl en GeenStijl. En waar houdt zo’n heffing op? Volgens Zegers kan straks iedere partij die benadeeld wordt door internet, van middenstander tot postbode, wel om subsidie vragen. En dat staat innovatie en ondernemerschap in de weg, aldus Zegers.

De branche-organisaties van de dagbladsector zijn positiever. Ik heb ze onder het artikel in de reacties geplaatst. Volgens het NRC echter is een opslag op internetaansluitingen een absurd idee. ‘Het leidt alleen maar tot rondpompen van geld’.

Op Twitter zijn enorm veel reacties te vinden, een aantal heb ik er uitgelicht, zoals je al hebt kunnen zien. De bulk staat hier.