Strategie kun je niet alleen

VNG geeft aan dat “het knelt”. Er zijn de komende jaren meer uitgaven te verwachten dan inkomsten, onder andere door een vergrijzende samenleving. Bezuinigingen op voorzieningen zoals sportfaciliteiten en het wegennet werden genoemd. Verder wordt er gesproken over het verhogen van belastingen. Ik poneer graag de stelling dat de gemeenten zich, net als het bedrijfsleven, zullen moeten aanpassen aan de dynamiek van de tijd en samenleving. Een tekort kan simpelweg niet altijd opgelost worden door de inkomstenstroom een injectie te geven en daarna weer meer uit te geven.

Gemeenten zullen méér en betere bedrijfsvoering moeten toepassen om hun lasten in evenwicht te brengen met hun baten. Dat betekent efficiënter organiseren en –inderdaad- schrappen van voorzieningen. Hierbij kan bovendien de kanttekening geplaatst worden dat bij het schrappen van (of bezuinigen op) voorzieningen er altijd ook mogelijkheden ontstaan voor nieuwe (burger) initiatieven. Op deze wijze ontstaat meer draagvlak en een intrinsieke motivatie tot financiële steun vanuit de burgermaatschappij.

Het opleggen van lastenverzwaringen, al dan niet in de vorm van belasting, ten behoeve van het in stand houden van een (te)veelheid aan voorzieningen doet dat juist niet. Het roept weerstand en tegenwerking op. Met als uiteindelijk gevolg een (e)migratie van kapitaal en zelfs van mensen. Of, nog lastiger, het onderpresteren in de samenleving omdat de breedste schouders inmiddels zo gekort worden dat zij al lang niet meer werkelijk tot deze categorie behoren.

Er is geen enkele reden te verzinnen om de mensen die bovengemiddeld succesvol zijn, in termen van inkomen, niet ook een bovengemiddeld bijdrage te laten leveren. Maar het mag niet zo zijn dat de incentives om succesvol te zijn (of te worden) volledig weggenomen worden. Anders gezegd, als de tokkies met al hun toeslagen nog 4 weken met de caravan naar Spanje kunnen, is niet te verkopen dat de werkgever van diezelfde tokkies het niet langer kan betalen om (slechts)een week met zijn of haar gezin naar een warm oord te vliegen. En die situatie dreigt nu te ontstaan. Niet alleen het gewag van een verhoging van de (gemeentelijke) belastingen, maar ook de sluipnivellering van het kabinet en de morsdode huizenmarkt zijn debet aan een toenemende onrust en onvrede onder dat deel van Nederland dat feitelijk zorgt voor de laatste raderen die nog draaien. In termen van werkgelegenheid, maar ook in termen van belastinginkomsten.

Ik roep de lokale, maar ook de landelijke overheid op om veel meer inhoudelijke gesprekken met prominenten in het bedrijfsleven te voeren. Niet zodat deze laatste groep meer lobby-zendtijd krijgt, maar om elkaar te helpen. Overheden moeten stoppen met pretenties ten aanzien van het beter-weten. Inmiddels is duidelijk en bewezen dat de Nederlandse politiek en overheid niet in staat is het tij te keren, in tegendeel, de snelheid bergafwaarts lijkt zelfs fors toe te nemen. Er zijn meer dan voldoende werkgevers, directieleden of bestuursvoorzitters die de afgelopen jaren, met succes, hun organisaties hebben aangepast aan de dynamiek van deze tijd. In termen van kostenmanagement, maar ook in visie, strategie en in het genereren van opbrengsten. Deze mensen zijn een potentieel vitale inspiratiebron voor de groene, nauwelijks wereldwijze, ambtenaren en politici die op buikgevoel en op stemmingmakerij in de media handelen. Deze mensen zijn potentieel de best denkbare coaches waar het gaat om het voeren van een structurele, constructieve en vernieuwende koers.

Maar elke verbetering begint bij een eerlijke blik naar jezelf. Het toegeven van witte vlekken en kennishiaten.
Dit is de eerste stap die het kabinet, op de voet gevolgd door de (lokale) overheid kan nemen. Het zou een stap zijn die siert en die zal leiden tot nieuwe inzichten en succes.

Dus stop met het uitdelen van rozen, stop met het houden van matige speeches en maak tijd vrij om na te denken en daadwerkelijk met open vizier te sparren met mensen die (wel) ervaring hebben. Over hoe het anders kan, hoe het anders moet.