Het is een exclusief netwerk van sigaar rokende mannen en een verdwaalde vrouw dat zijn eerste bijeenkomsten houdt in een kelder onder het Utrechtse Vredenburg. We schrijven 1973 en op instigatie van Levinus Johannes 'Fien' Meiresonne, hoofd Bureau Voorlichting van de gemeente Utrecht, wisselen directeuren voorlichting uit de Domstad hun beslommeringen en ervaringen met elkaar uit.
Niet lang daarna verbreedt het netwerk zich. Eerst door ook de plaatsvervangend directeuren voorlichting op te nemen, later door samen te komen met journalisten van het Utrechts Nieuwsblad in het vermaarde café De Papagaai, een verzamelplek voor prominente Utrechters, waaronder vakbondsleider Wim Kok en burgemeester Henk Vonhoff, die er zijn schnitzels eet.
Onder de naam het Koggeschip komen de voorlichters en journalisten er op de vaste maandagavond samen voor een hapje en vooral een drankje.
Gemêleerd gezelschap
Met enig historisch besef is dit alles de basis voor de Utrechtse Communicatiekring, een netwerk van nu bijna 400 communicatieprofessionals in en rond Utrecht, dat vrijdag zijn 50-jarige jubileum viert.
De UCK is de grootste regionale communicatieclub van Nederland en nog altijd springlevend. Het bestaat uit een gemêleerd gezelschap van verschillende soorten professionals; een derde uit het bedrijfsleven, een derde uit de overheid en semi-overheid en een derde is ZZP’er of werkt bij een communicatiebureau.
De mannelijke dominantie uit de eerste bijeenkomsten is, net zoals in het communicatievak zelf, ver verleden tijd. Tegenwoordig meldt UCK juist trots dat, ondanks dat in de praktijk welhaast 90 procent van vakgenoten vrouw is, de UCK toch nog 40 procent mannelijke leden telt.
Tegen de tijdgeest in
De groei van de Kring lijkt een beetje tegen de tijdgeest in. Waar mensen zich steeds minder gemakkelijk verenigen, en al helemaal niet om elkaar in levenden lijve te ontmoeten, bestaat de UCK uit een actieve gemeenschap communicatieprofessionals. Jaarlijks houdt het zo’n 15 bijeenkomsten.
Volgens Koen van Tankeren, inmiddels een kleine 15 jaar voorzitter van de club, heeft de levendigheid van communicatiekring te maken met ‘klassieke waarden’ die hij biedt. Er is in het programma afwisseling tussen grootschalige en kleine evenementen, tussen de verschillende deelgebieden van het vak, kortom voor ieder wat wils.
Van Tankeren: ‘De vraag die we ons continu stellen is: waar lopen onze leden in de praktijk tegenaan? Waar moeten en willen ze meer over weten? Kennis delen is absoluut nummer 1-functie van het netwerk, gevolgd door inspiratie opdoen. We zijn zorgvuldig in de keuze van onderwerpen en ook de sprekers. Op mensen die een promopraatje over zichzelf houden zit niemand van onze leden te wachten.’
Een andere waarde is de ontmoetingsplek die de communicatiekring wil zijn, vertelt Van Tankeren. Na iedere bijeenkomst wordt er een drankje gedronken, nagepraat om eigen ervaringen uit te wisselen of contact te leggen: ‘We koppelen inhoud en het ontmoeten van vakgenoten zo aan elkaar. Zo ontstaan er ook veel vriendschappen door de UCK’
Bovendien wordt er altijd gezocht naar bijzondere locaties in de stad. Van Tankeren noemt de HUB50 als voorbeeld, het gloednieuwe landelijke innovatiecentrum van de politie in het Utrechtse Papendorp. De deelnemers kregen er het bijzondere verhaal te horen over Operatie ‘Cookiemonster’, een wereldwijde politieactie tegen cybercriminelen, waarbij de Nederlandse Politie internationaal verantwoordelijk was voor de communicatie.
‘Jazeker, vaak is een dringend verzoek om informatie niet te delen wel voldoende. Daarnaast geldt natuurlijk het uitgangspunt dat als je echt niet wilt dat iets in de buitenwereld terechtkomt je het simpelweg niet moet bespreken. Maar goed, vaak stellen mensen die hun verhaal tijdens de bijeenkomsten vertellen zich kwetsbaar op. Dat heeft nog nooit een probleem opgeleverd.’
‘Als ik het even beperk tot mijn vakgebied van crisiscommunicatie: die over de communicatie en maatschappelijke onrust rond de zaak Anne Faber, die we samen met gemeente Zeist en burgemeester Koos Janssen hebben gehouden. Dat was indrukwekkend. Dat geldt ook voor de bijeenkomst over de crisisaanpak en communicatie rond tramaanslag in Utrecht. Daar hebben we met de gemeente, politie en het NCTV gesproken over wat de verschillende organisaties met communicatie kunnen doen na een incident met zoveel impact.’
‘Ten eerste door het werk goed te verdelen. We hebben bestuur van 7 mensen, allen hebben een verschillende taak. Daarnaast is er een programmacommissie van tien mensen. Die organiseren in wisselende duo’s de bijeenkomsten, de kurk waar de UCK op draait. Dat is een brede basis. We zorgen ook dat bestuurs- en functiewissels geleidelijk gaan. Ik heb communicatienetwerken in andere steden in elkaar zien klappen nadat een heel bestuur ermee stopte. We hebben onze continuïteit georganiseerd.’
‘Dat vind ik een lastig vraag, want zodra ik namen ga noemen doe ik andere leden automatisch te kort. Feit is dat er hier mensen als beginnend professional zijn gekomen en later leidende, zichtbare functies bekleden. Ik zat laatst nog wat oude foto’s uit de jaren '90 te bekijken, en daar zag je Betteke van Ruler, om dan toch een naam te noemen, rondlopen. Zij was actief als lid van de UCK.’
‘Dat is waar ja, heeft de stad inderdaad een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van voorlichting in Nederland.’
‘We hebben goede banden met de universiteit, hogeschool, provincie en ook Rijkswaterstaat en de gemeente uiteraard. Het hoofd-communicatie daar, Hanneke de Korte, is trouw lid en draagt UCK een warm hart toe. We hebben in onze statuten ook opgenomen dat we willen bijdragen aan de ontwikkeling van communicatie in de regio. Dat uitte zich twee jaar geleden bijvoorbeeld in een regionale communicatiedag in het provinciegebouw met zo’n 150 communicatieprofessionals uit Utrecht, en ook andere steden.’
‘We hebben ook enkele leden die uit Amersfoort, Almere, Zoetermeer, Gorinchem en Arnhem. Die nemen de moeite om drie kwartier onderweg te zijn om een bijeenkomst van de UCK te bezoeken. Dat doen ze natuurlijk niet als er niets te halen valt. Ik vind dat veelzeggend.’
