Politici konden veel vuurwerk-leed voorkomen, maar namen verantwoordelijkheid niet

De discussie over een vuurwerkverbod verandert de laatste dagen in sneltreinvaart van toon. Waar rond de jaarwisseling politiek nog geen meerderheid voor een verbod was, is dat inmiddels anders.

Natuurlijk speelt daarbij de toename van het aantal trieste incidenten dit jaar een belangrijk rol. Maar wellicht had het niet zover hoeven komen.

De gevaren van vuurwerk zijn al tientallen jaar bekend. Naast mogelijke lichamelijke en fysieke schade (oogletsel, gehoorschade, lichamelijk letsel etc.) is er ook veel materiele en maatschappelijke schade. De aandacht voor verantwoord omgaan met vuurwerk startte al in de jaren zeventig van de vorige eeuw met de sterke SIRE-campagnes ‘Je bent een rund als je met vuurwerk stunt’. Een campagne die vervolgens veel jaar werd herhaald en in 2000 overgedragen aan Consument en Veiligheid (nu veiligheid.nl).

Oogartsen

Ieder jaar weer stond rond de jaarwisseling een ander sub-issue centraal. Je zou daar een centrale regie achter verwachten, maar die hebben wij niet kunnen ontdekken. 

De aanjagers van het vuurwerkissue waren de oogartsen. Vanaf de jaarwisseling 2008/2009 zijn zij gestart met het registreren van aantallen en ernst van oogletsels, het merendeel opgelopen door omstanders. 

Vervolgens werd het issue breder omdat er telkens weer nieuwe invalshoeken en sub-issues aan toegevoegd werden. Denk daarbij aan psychische trauma's, plastic in vuurwerk, vuurwerkafval, fijnstof, grond en watervervuiling, geweld tegen hulpverleners, brandstichting, vandalisme, illegaal vuurwerk, dierenleed, angst bij ouderen om gedurende de laatste drie dagen van het jaar de straat op te gaan, de verkoop van vuurwerkbrillen etc. De lijst lijkt eindeloos.

Nek uitsteken

Het heeft uiteindelijk meer dan tien jaar geduurd voordat er daadwerkelijk een breed en - belangrijker nog – een politiek draagvlak voor een vuurwerkverbod lijkt te zijn en er daadwerkelijk actie wordt genomen. Het zijn burgemeesters van grote gemeenten die hierbij hun nek hebben uitgestoken met als resultaat Rotterdam dat er als eerste stad voor gekozen heeft alleen nog centraal vuurwerk toe te staan. Dat is moedig en verdient een pluim.

Een pluim, omdat grote groepen in de samenleving nog problemen hebben met het afscheid nemen van tradities waar ze erg aan hechten en het feit dat landelijke politici moeite hebben met een beslissing die voor een deel van hun kiezerspubliek wellicht niet acceptabel is.

Dit alles laat duidelijk zien dat het oplossen van issues veel tijd kost. Vooral bij issues waarbij handhaving niet haalbaar is. En het is jammer dat de politiek pas lijkt te gaan bewegen als het ervan overtuigd is dat er maatschappelijk draagvlak is. Of beter gezegd dat het er niet meer onderuit kan. Je zou hopen dat het anders was gelopen en politici eerder hun verantwoordelijkheid hadden genomen. Dan had veel persoonlijk leed en materiele schade van de afgelopen jaarwisseling voorkomen kunnen worden.

 

Mayke van Keep is managing-partner van De Issuemakers