De afgelopen dagen is ophef ontstaan over het feit dat Ajax deze winterstop naar Qatar afreist voor een trainingskamp, om een stadion te testen voor het WK van 2022. Tot en met 12 januari bereiden de Amsterdammers zich in de zogeheten Aspire Zone voor op de tweede seizoenshelft.
De repliek van Ajax-directeur Van der Sar is dat sport niets met politiek te maken heeft. Voor de goede verstaander wegen de opbrengsten op tegen de goede naam van de club. Typisch voetbal: het gaat toch altijd meer om geld, dan om sportieve afwegingen.
Bewust sporten
Het ontbreken van gewetensnood bij Ajax is verrassend, juist nadat afgelopen oktober goede sier werd gemaakt met het besluit om per trein te reizen voor de Champions League- wedstrijd tegen Lille uit, met als motief ‘om het goede voorbeeld te geven’. Ajax werd alom geprezen als ‘ware kampioen’ en ‘de nieuwe standaard in maatschappelijk verantwoord ondernemen’. Bewust sporten is bewust reizen: een toverformule in marketing. Merken moeten niet alleen betekenisvol, maar ook moreel zuiver zijn om mensen in hoofd en hart te kunnen raken.
Vrouwen achtergesteld, homoseksualiteit verboden
In Qatar geldt het kafala-systeem: een religieuze wet die voorschrijft dat migranten een sponsor moet hebben die hun werkvergunning regelt en verantwoordelijk is voor hun verblijf in het land. Zo zijn de stadions in de oliestaat onder erbarmelijke omstandigheden gebouwd door onderdrukte bouwvakkers. Vrouwen worden er geacht hun man te gehoorzamen en hebben - in tegenstelling tot mannen - gerechtelijke toestemming nodig voor echtscheiding en homoseksualiteit is er per wet verboden. Mensenrechtenorganisaties worden er mogelijk geweerd en dissidenten riskeren lange celstraffen. De inconsistentie van Ajax is simpelweg potsierlijk te noemen.
Een sportclub als Ajax heeft een belangrijke voorbeeldfunctie. Je wint niet alleen op het veld, maar ook met positieve impact in de samenleving. Door te laten zien dat de vedetten bewust omgaan met thema’s als voeding, gezondheid, reizen en luchtvaart worden niet alleen de trouwe fans aangesproken, maar ook het brede publiek.
Wat doen sponsors?
Sport gaat dus niet alleen over sportieve prestaties, maar ook over maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het is saillant om te vermelden dat de internationale sportwereld bij monde van de FIFA en ook het IOC mensenrechten op de kaart hebben gezet. Het is de vraag hoe sponsors op de actie van Ajax reageren. Hiermee scoren de godenzonen geen punten.
Je hoeft geen Human Rights Watch-medewerker te zijn om je af te vragen waarom Ajax de kop in het zand steekt. Het is effectiever als sportclubs, die staan voor sportiviteit, zich verre houden van een land dat wordt geassocieerd met de schending van mensenrechten. Het was een kans voor Ajax om Nederlandse waarden als openheid en rechtvaardigheid over te brengen. De club heeft de gelegenheid gemist door de omstreden dwergstaat niet te mijden.
Dat leidt ongetwijfeld nog tot debat. De consument rekent tegenwoordig twee keer af: een keer aan de kassa, en nog een keer op basis van de moraal. Sport gaat meer dan ooit over politiek: de aanpak van Ajax is wereldvreemd en contraproductief te noemen. Een gemiste kans. Sport en politiek zijn soms te scheiden, maar niet als het om reputatie gaat.
Maurits van IJsendoorn is adviseur bij de Reputatiegroep
Reacties:
Ook een reactie plaatsen? Word lid van Adformatie!
Ach, als je geschoren wordt, blijf je gewoon heel stil zitten, zal intern het devies zijn. De publiek opinie waait wel weer over en de eurootjes staan maar weer mooi op de bank.
Zo is dat hele WK toch ook naar Qatar gegaan? Er is toch niemand die iets gelooft van welke ethische overweging hiervoor dan ook?