Afgelopen zaterdag publiceerde NRC Handelsblad een dubbelinterview met ING-topman Ralph Hamers en actrice Anniek Pheifer. Het stuk is onderdeel van een reeks ‘zomeravondgesprekken’.
Wie het interview opensloeg om Hamers beter te leren kennen, kwam bedrogen uit. Hij hield zich – zowel over zijn privé - als zakelijk leven – grotendeels op de vlakte. De hoogtepunten van de ontboezemingen over zijn privéleven? Hamers ontmoette zijn vrouw, die als secretaresse voor een andere ING-bankier werkte, op het werk. ‘Ze is in bijna alles het tegenovergestelde van mij. Ze is heel spontaan, heel grappig, heel onbevangen. (…) Ik ben geen extraverte persoon, ik ben een getrainde introvert.’
Verder leren we dat Hamers eens in de paar weken naar de kerk gaat. Uit het interview: ‘In zijn kerk in Blaricum geeft iedereen elkaar een hand en wenst elkaar de vrede van Christus. Lang niet iedereen kent elkaar. “En toch wens je elkaar dat, op zo’n zondag. Dat sterkt mijn geloof in de mensheid”.’
Pijnpunt salaris
Als het salaris-issue ter sprake komt – ING kwam eerder dit jaar in opspraak omdat de raad van commissarissen Hamers’ salaris met 50 procent wilde verhogen – houdt de geïnterviewde zich op de vlakte. Want wat hij ook zegt, zo redeneert Hamers in het interview, het leidt toch maar tot speculaties. NRC: ‘En als hij die weg zou nemen door precies te vertellen hoe het zit?’ Hamers antwoordt: ‘Dan heeft iedereen er een mening over.’
De kaarten opmerkelijk stijf tegen de borst houden. De vraag is of Hamers de kansen die een dergelijk interview biedt, voldoende heeft aangegrepen. En is het een sterke keuze om te zwijgen over ‘pijnpunt salaris’? Als je zo weinig wil loslaten, is het dan niet een beter idee om een dergelijk interview niet te geven? Professionals in het vakgebied van (corporate) communicatie en woordvoering zijn verdeeld over deze kwestie.
Onbegrijpelijk
Jan Driessen, oprichter en eigenaar van Q&A Communicatie en in een verder verleden directeur communicatie bij Aegon, is kritisch op Hamers. Hij vindt het onbegrijpelijk dat de topman ‘op het meest cruciale punt’ niet voorbereid lijkt te zijn geweest, of die kans voor open doel blijkbaar heel bewust heeft laten lopen. Driessen vreest dat sociale media de norm worden. ‘Ceo’s van grote bedrijven zijn nu kwetsbaarder dan ooit. Door sociale media is de kritiek ongenuanceerd hard en bovendien persoonlijk venijnig geworden. Je kunt als bedrijf en als ceo dit gevecht dan in de hitte van de strijd op valide argumenten niet meer winnen en buigt dan afgedwongen maar mee. Ook ING heeft op goed uitlegbare gronden tot de loonsverhoging besloten, kijk hoe goed ING het onder Hamers doet.’
Lef
Het gevolg is volgens Driessen dat bedrijven hun ramen en deuren meer en meer gaan sluiten en hun ceo veilig laten onderduiken. ‘De vaak feitenvrije waan van de dag kan niet bepalend zijn voor soms onwelgevallig maar wel noodzakelijk beleid op lange termijn. Het getuigt dus van lef dat Ralph Hamers de open confrontatie in een dubbelinterview wél aangaat.’ Een veilige omgeving is een dergelijk interview volgens Driessen allerminst. ‘De ongeregisseerde vrijheid en losse opzet van een dergelijk interview vergt juist extra veel voorbereiding en heldere standpuntbepaling vooraf. Wél biedt het bij uitstek een kans om heikele zaken en reputatiebeschadigingen in rustigere vaarwater wel in de juiste context en met persoonlijke duiding te verhelderen. Het is onbegrijpelijk dat Hamers op het meest cruciale punt niet voorbereid lijkt te zijn geweest of die kans voor open doel blijkbaar heel bewust heeft laten lopen.’
Niets waait meer over
Driessen zegt dat ‘echt jammer’ te vinden. Waarom? ‘Omdat “niet wrijven in een vlek” vandaag de dag niet verstandig meer is. De schade is aangericht en blijft op internet eeuwig bestaan, niets waait meer vanzelf over. Hamers, ING en andere bedrijven doen er daarom goed aan om zich te wapenen tegen de sociale media inquisitie, en zich daartegen ook met meer kracht te verweren.’
Als daar soms flinke emotionele kritiek op is, moet dat volgens Driessen voor lief genomen worden. ‘Want als sociale media de norm gaan worden, raken we meer kwijt dan af en toe een ceo.’
Inge Wallage, managing director van de European Association of Communication Directors en eigenaar van The Butterfly Effect, kijkt er anders naar. ‘Wellicht is Ralph Hamers een vrij gesloten man en dan past dit in het plaatje. Bovendien is het wel erg begrijpelijk dat je als ceo voorzichtig handelt.’
Nee, Wallage vond het interview niet prikkelend, en oordeelt dat Hamers en ING kansen hebben gemist. ‘Ik heb bij voorbeeld begrepen dat vaders een maand betaald ouderschapsverlof krijgen en dat maakt ING een leidende werkgever. Dat had Hamers kunnen melden in de context van het gesprek over gezinsleven. Zo zijn er wellicht meer onderwerpen die hij naar voren had kunnen brengen.’ Maar dat Hamers er het zwijgen toedeed op salarisvragen, vindt zij wel een begrijpelijke keuze. ‘We weten allemaal dat dit onderwerp gevoelig ligt en daarom waarschijnlijk nooit iets positiefs zou kunnen opleveren. Ik denk daarom dat we niet echt kunnen spreken over een sterke of zwakke keuze.’
Goed voor Ralph Hamers
Of het niet beter was geweest als Hamers en zijn corporate communicatie-team het interviewverzoek van NRC had afgewezen? Wallage: ‘Dat weten we niet. Wij weten niet welke overwegingen ze gemaakt hebben. In alles wat je doet en besluit ligt een risico. Ik ben overigens van mening dat het nemen van risico's waardevol is. Bovendien kan ik mij voorstellen dat veel lezers via dit interview een betrouwbare man hebben gezien en dat is goed voor ING en Ralph Hamers.’
Níet wrijven in die vlek
Wallages vakgenoot Ingmar de Gooijer, director public policy & reimbursement bij myTomorrows vindt dat zowel Hamers als Pheifer behoorlijk gesloten overkwamen. ‘Daar is op zich niets mis mee maar wel wat saai voor de lezer. Het interview tussen Humberto Tan en Mourat Isik de week ervoor was veel interessanter omdat ze zich veel opener (en dus kwetsbaarder) opstelden.’
Over gegrepen of gemiste kansen zegt De Gooijer: ‘Zowel Hamers als Pheifer hebben het onderste van hun tong niet laten zien en kwamen behoudend over. De vraag is wat je uit het interview wil halen als persoon en als bedrijf en het lijkt erop dat zowel Hamer als ING wilde overkomen als een serieuze en degelijke keuze. Dat is gelukt en ook wel vrij logisch gezien het maatschappelijke vergrootglas waaronder de bank ligt in Nederland.’ De Gooijer zou Hamers zelf waarschijnlijk ook geadviseerd hebben om te zwijgen over het salaris-issue. ‘Het is natuurlijk een gevoelige kwestie en eentje die ING wat onhandig heeft aangepakt. Waarom zou je willen wrijven in die vlek?’
De Gooijer denkt dat het een goed idee was om ja te zeggen tegen het interview. ‘Hamers en de bank komen als een serieuze en degelijke speler over. Niet een speler die vernieuwend en uitgesproken is maar dat is waarschijnlijk ook gewoon in lijn met wie ze zijn. Mocht het zo zijn dat Hamers en de ING wel vernieuwend en uitgesproken zijn (waar ik geen kijk op heb) dan klopt er iets niet en heb je een ander probleem gecreëerd.’
Discussieer mee! Reageer hieronder.
