Deze week is Rogier (bijnaam: de Reiger, z'n oude DJ-naam) Smalhout, allround creative, regisseur en medeoprichter van hiphopfestival Appelsap, curator van Random Pic(k) Of The Day For A Week.
Rogier over zijn week en eerste bijdrage: 'Hiphop is een van mijn eerste grote culturele liefdes. Sampling, oftewel het (vaak geniaal) hergebruiken van oude jazz, soul- en funkplaten speelde een grote rol in mijn muzikale ontwikkeling en als ik nu terugkijk ligt het doorvertellen van culturele verhalen aan de basis van alles wat ik nu nog steeds doe.
Wat ik er tof aan vind is dat je op deze manier cultuurgeschiedenis studeert op de minst stoffige manier mogelijk. Door samples en referenties heb ik de mooiste muziek, kunst, fotografie en films leren kennen. Op hun beurt werden deze kunstenaars vaak ook weer geïnspireerd door hun voorgangers en zo zie je dat alles zich eens in de zoveel tijd herhaalt, steeds passend in de tegenwoordige tijdsgeest. Dit speelveld tussen oude en nieuwe generaties vind ik super-interessant. Wanneer is sampling gewoon ordinair stelen en wordt iets cultural appropriation? Het maakt sampling - naast het creëren van werelden - de rode draad van mijn 5 pic(k)s van deze week.
Een van de eerste keren dat ik heel bewust een sample ontdekte in mijn jeugd was die van Coolio’s monsterhit Gangsta’s Paradise. Ik luisterde al vanaf '93 naar Dr. Dre, Snoop en Wu-Tang zonder precies het fundament te kennen waarop het gebouwd was (van Shaolin films tot de (p)funk en soul uit de 70s). Maar deze keer kwam mijn vader naar me toe en zei: "Dit is gewoon Stevie Wonder man!" waarop hij vervolgens Pastime Paradise opzette en ik vanaf dat moment hooked was aan zowel Stevie Wonders album Songs in the Key of Life, als het traceren van samples van mijn favoriete Hiphop tracks op vinyl.
Dit brengt me bij de first pic(k) van deze week: de obscure sample van een van de allerhardste Hiphop-tracks ooit (Survival of the Fittest van Mobb Deep), die pas 20 jaar (!) na het verschijnen opdook en waar ik nu nog steeds kippenvel bij krijg. Het feit dat-ie zolang onvindbaar was draagt bij aan de magie van de track, maar de simpliciteit waarmee producer Havoc deze sample uitkiest en omlaag pitcht ,vind ik ook insane. Daarbij is dit ook meteen weer een van mooiste jazz-nummers die ik ken.'
Mobb Deep sample discovered after 20 years
Het origineel van Barry Harris en Al Cohn
Bonus-material: 'J. Rocc is een van mijn favoriete DJ’s en een koning van de underground soul- en jazzsamples. In het bijzonder zijn Syndromes-serie heeft voor mij de deur naar ongelofelijk veel prachtige muziek geopend.' Luister naar Syndromes 1 (remix) en Syndromes 2
2. De andere kant van Supreme
'In platenzaak Fat Beats in Amsterdam deed begin jaren ’90 skatemerk Supreme zijn intrede, nu een van de bekendste street-fashion merken ter wereld. De eigenaren haalden rechtstreeks uit New York een kleine selectie petjes en tees naar Amsterdam met daarop het nu alom bekende box-logo en als je snel was en genoeg had gespaard kon je er iets van scoren. Supreme had op mij vanaf het begin een magische uitwerking, bijna niemand had het of wist hoe je eraan moest komen en toen ik op mijn 15e "eindelijk" naar New York kon was de winkel op LaFayette street meteen de eerste stop.
Supreme heb ik altijd als een voorbeeld gezien in hoe je een merk bouwt. Een underground skate brand met ambassadeurs als Kate Moss, Kermit de Kikker en Lou Reed op posters liet mij zien dat niks onmogelijk is, als je maar groot denkt en je idee simpel houdt.
Maar Supreme - sinds de samenwerking met Louis Vuitton een miljoenen- (zo niet miljarden-)bedrijf - heeft ook een andere kant. En die wordt belichaamd door een kunstenaar die ik ironisch genoeg door Supreme heb leren kennen: Barbara Kruger. Weinig mensen weten dat het rode blok met de witte Futura Italic typo (ontworpen door Paul Renner) 1 op 1 van haar is overgenomen. Toen Supreme jaren geleden een rechtspraak aanspande tegen het merk Married to the Mob voor plagiaat liet Barbara Kruger zeer terecht van zich horen met sterk commentaar. Ik ben me toen meer gaan verdiepen in het werk van Kruger en ben fan geworden. Haar uitbundige typografische street-art is zwaar maatschappelijk geladen en waarschuwt vaak speels, maar cynisch voor de keerzijde van het kapitalisme.
Supreme is opgekomen in de internetcultuur van de jaren ’90 en ’00 en is misschien wel het eerste merk dat volledig gebouwd is op culturele toe-eigening (trouwens meestal met respect voor de cultuur en compleet in de roos). Inmiddels is het merk helaas een soort karikatuur van zichzelf geworden en ben ik benieuwd naar hun bestaansrecht in de toekomst. Desalniettemin is het oude Supreme nog steeds van invloed op mijn creatieve denken. En Barbara Kruger een kunstenaar om niet te vergeten.'
Hier een interessant artikel over dit controversiële onderwerp
Credit where credit is due: het Futura font is in 1927 ontworpen door Paul Renner
3. Ga er even voor zitten, zet je geluid aan en laat je letterlijk en figuurlijk - dystopisch - wegblazen
'Children of Men (2006) van Alfonso Cuarón is in mijn optiek een van de beste films ooit. Cuarón neemt je mee in een akelige en realistische voorstelling van het jaar 2027. De wereld heeft zichtbaar geleden onder problemen waar we nu middenin zitten; vluchtelingencrises, oorlogen, natuurrampen en pandemieën. Het heeft er uiteindelijk toe geleid dat er vanaf het jaar 2009 geen kinderen meer werden geboren.
Als de laatst geboren baby sterft op zijn 18e, breken er massaal rellen uit en lijkt alle hoop verloren voor de mensheid. Totdat een ondergrondse beweging hoofdpersoon Theo vraagt om in het diepste geheim de eerste weer zwangere vrouw (Kee - lees: Key) in veiligheid te brengen.
Mijn serie van vijf gaat vooral over verwijzingen, en die zitten er ook genoeg in Children of Men (het is feitelijk één grote referentie naar het gelijknamige, bijbelse verhaal), maar toch heb ik deze film vooral gekozen om de dystopische wereld die Cuarón schetst en het weergaloze camerawerk van Emmanuel "Chivo" Lubezki.
De film zit vol met dicht op de huid gedraaide longtakes waarvan je soms niet begrijpt hoe het gefilmd is. Het bekendste voorbeeld is deze auto-scène. Als je hem nog niet gezien hebt (deze scène is spoiler-free), ga er even voor zitten, zet je geluid aan en laat je letterlijk en figuurlijk wegblazen. Als je hem wel hebt gezien, check de behind the scenes, waarin je onder andere ziet hoe de auto-scène gedaan is.
Children of Men is wat mij betreft een absoluut meesterwerk, een film die tegelijkertijd waarschuwt en hoop geeft.'
Voor wie nog meer wil weten over de achtergrond van de film en de referenties:
Alfuonso Cuaron Explains How He Directed Children of Men
Children of Men: Don't Ignore The Background
De visuele referenties: Veillée funèbre (begrafeniswake) au Kosovo van Georges Mérillon (1990) en De Pietà van Michelangelo (1499)
4. Kahlil Joseph samplet als het ware de realiteit en verheft het zo tot poëzie
'Mijn vierde keuze is Kahlil Joseph, kunstenaar en filmmaker uit Los Angeles. Zijn werk beweegt zich op het snijvlak van cinema, videokunst en documentaire en onderzoekt de Afro-Amerikaanse identiteit met muziek als belangrijke inspiratiebron. Hij werkte onder andere samen met Kendrick Lamar, FKA Twigs, Beyoncé en Flying Lotus.
Wat ik inspirerend vind aan zijn werk is dat hij documentair en fictie moeiteloos door elkaar laat lopen. Hij mixt geënsceneerde shots met rauwe bestaande beelden die daardoor meer lading krijgen. Zo samplet hij als het ware de realiteit en verheft het tot poëzie.
Het beste voorbeeld hiervan is zijn korte film 'm.A.A.d City' voor Kendrick Lamar (die volgens mij nooit officieel uitgebracht is). Andere (adembenemende) korte films zijn 'Until The Quiet Comes' voor Flying Lotus en ‘Wildcat', over de Afro-American rodeo subculture in Oklahoma.
Recenter werk is zijn doorlopende project ‘BLKNWS’, een video-installatie die ik in LA gezien heb in The Underground Museum waar hij op dit moment ook artistiek directeur van is. Dit - zeer inspirerende! - museum is opgericht door zijn overleden broer, kunstenaar en curator Noah Davis. (Zie BLKNWS clip at Noah Davis exhibit en BLKNWS at Venice Art Biennale 2019.)
Door Kahlil Joseph heb ik trouwens ook het prachtige werk van fotograaf Roy DeCarava leren kennen, op basis van wiens zwart/wit-fotografie Kahlil deze twee films maakte: Black Mary en Fly Paper. Dat lijkt me wel genoeg feast for the eye.'
5. Zijn films zijn moeilijk te beschrijven, het voelt vaak als een hele heldere droom
'Wie ook de referentie niet schuwt is Paolo Sorrentino, een van mijn favoriete regisseurs, maker van onder meer Il Divo, Youth, La Grande Bellezza en The Young Pope. Ik heb me altijd aangetrokken gevoeld tot Italiaans en Italiaans-Amerikaans drama (van Fellini en Pasolini tot The Godfather en The Sopranos) en Sorrentino is hiervan (samen met Luca Guadagnino) de hedendaagse meester.
Het is moeilijk om zijn films te beschrijven. Het voelt vaak als een hele heldere droom. Je moet bij Sorrentino ook een beetje van theatraal houden en van bloedmooie cinematografie want daar loopt zijn werk van over. Ook de manier hoe hij gebruik maakt van muziek, edit, licht en het neerzetten van karakters vind ik heel inspirerend.
Zijn film La Grande Bellezza is een duidelijke ode aan Fellini films als La Dolce Vita, Roma en 8 1/2, geplaatst in het Rome van deze tijd en laat de prachtige leegte zien van de zogenaamde culturele elite. Check ook deze mega feest-scène aan het begin van de film.
Minder bekend is zijn serie The Young Pope met Jude Law. Een extreem gedurfd idee dat draait om de simpele maar super-interessante vraag: wat als de nieuwe paus jong en evil zou zijn? Een paus die ultra-conservatief is, zichzelf vergelijkt met Banksy en Daft Punk, rookt en Cherry Coke drinkt. Giet dit in de van zonneschijn en schaduw druipende fotografie van cameraman Luca Bigazzi (die zich voor bepaalde shots liet inspireren door Spike Lee) met briljant acteerwerk van Law en je hebt een nieuwe lievelingsserie (te zien op Videoland).
Nog onbekender is zijn film Il Divo, een van mijn all time favorites, met Tony Servillo, dezelfde acteur uit La Grande Bellezza. Il Divo gaat over de voormalige zevenvoudig Italiaanse premier Giulio Andreotti en de vermoedelijke banden die hij had met de mafia.'
Komende week is Margriet de Kroon, Marketing Director YoungCapital/Jobbird.com, curator van #RPOTDFAW.
