Binnen een halfjaar moet het al gedaan zijn met reclame voor online kansspelen in de media en publieke ruimtes, zoals bioscopen en kroegen. Dan moeten Tweede en Eerste Kamer wel razendsnel instemmen.
Vrijdag stemde het kabinet in met een aanvulling op het Besluit werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen (Besluit Wrvk). Belangstellenden kunnen gedurende 8 weken op het voorstel reageren. Tegelijk met de internetconsultatie gaat het ook ‘in voorhang’ naar de Tweede en Eerste Kamer, want haast is geboden. Ook moet de Raad van State nog adviseren.
Volgens het wetsvoorstel van minister Franc Weerwind is goksponsoring van programma’s en evenementen verboden vanaf 1 januari 2024, van sportlocaties en shirtsponsoring per begin 2025. Weerwind wil clubs zo veel tijd bieden ‘om alternatieve sponsoren te vinden’. De Kansspelautoriteit houdt straks toezicht op de reclameverboden met waarschuwingen en boetes.
8 weken reactietijd
Weerwind reageert met het voorstel op de motie van SP-Kamerlid Michiel van Nispen voor een spoedig reclameverbod, dat de Tweede Kamer met een meerderheid van 83 stemmen aannam. Regeringspartijen VVD en D66 stemden tegen, maar CDA en ChristenUnie stemden mee met de oppositie.
De reclame- en de gokbranche is niet blij met het wetsvoorstel, bleek eerder al uit een rondvraag door Adformatie. Peter-Paul de Goeij van kansspelbond Noga wijst op de uitkomsten van een peiling van Ipsos; ‘Ruim 22 procent van de online gokkers gokten bij het illegale aanbod. Rond de 70 procent van de Nederlandse gokkers vindt het moeilijk om illegale aanbieders te onderscheiden van legale aanbieders. Een reclameverbod maakt het onderscheid tussen legaal en illegaal onduidelijker en speelt dus juist de illegale aanbieders in de kaart.’
Henriëtte van Swinderen, voorzitter van de Bond van Adverteerders, pleit voor zelfregulering in plaats van wetgeving: ‘Er zijn verschillende initiatieven om via zelfregulering de hoeveelheid reclame sterk te bepreken. Als alle partijen daarmee instemmen zal veel sneller een beperking gerealiseerd kunnen worden dan via wetgeving.’
Ze mist de logica in het beleid: ‘De Tweede Kamer heeft online kansspelen gelegaliseerd om een einde aan illegaal gokken, fraude, witwassen te maken, en maakt het niet mogelijk om verslaving en misbruik te controleren. Door grote aantallen nieuwe aanbieders toe te laten heeft de overheid de enorme toename aan reclames zelf veroorzaakt.’
Michel van der Voort van tv-reclamebond Screenforce, ook tegen een reclameverbod, wil nog niet op het wetsvoorstel reageren: ‘We gaan het voorstel goed bestuderen en zullen dan reageren op de consultatie, waarvoor wij ook een uitnodiging ontvangen hebben.’
Jongeren risicogroep
Sinds de legalisering is al voor ruim 100 miljoen euro aan gokreclame uitgegeven, overigens voor bijna een derde door gokpaleizen van de overheid.
Reclame is een logisch gevolg van legalisering, zegt Weerwind, maar die loopt de spuigaten uit. De verhouding tussen de marketing en preventie als doelen is zoek. Weerwind bevestigt dat reclame 'een middel is om mensen naar het legale aanbod te leiden, maar het belang van verslavingspreventie weegt zwaarder’.
Over toename van verslaving doet Weerwind nog geen uitspraak doen, schrijft hij in antwoord op Kamervragen. Of het het aantal gokverslaafden is toegenomen sinds de legalisering is volgens Weerwind nog onvoldoende vast te stellen in Ladis, databank voor verslavingshulp. Bij een nulmeting zijn van de bijna 9 miljoen gokkers tussen de 160.000 en 270.00 mensen geteld met een hoog risico op verslaving.
Trimbos en collega-organisatie Hervitas zien al een toename van verslavingshulp aan gokkers, vooral aan jongeren. In de toelichting op het wetsvoorstel bevestigt Weerwind deze zorgen: ‘Vanuit de verslavingszorg en door personen die zelf ervaring hebben met verslavingsproblematiek zijn signalen afgegeven dat zij daar moeite mee hebben, met name vanwege het brede en ongerichte bereik ervan.’ Weerwind noemt Spanje als voorbeeld waar wel cijfers zijn over grote toename van online gokverslaving, vooral onder jongeren.
Weerwind conculdeert daarom dat het financiële belang van de vergunninghouders voor kansspelen, reclame- en mediabureaus en andere partijen hiervoor moeten wijken.’
Midscheeps
Zelfregulering met een gokreclamestop op abri’s werkte maar half. Per 1 juli 2022 geldt een verbod op optreden van BN’ers in gokreclame, tot verdriet van de families Sneijder, Derksen, Swart, Van der Meijde en Lust. Ook Koning Toto moest eraan geloven en dat raakt de Nederlandse Loterij midscheeps, vertelde Arno de Jong in CMO Studio (vanaf 21 minuten)
Dit brengt FCB Amsterdam tot het originele idee voor de campagne 'Verspeel je leven niet', te zien op digitale advertentieschermen in Amsterdamse metrostations, met een verwijzing naar preventieclub Pas op Gamen en Gokken te zien, een preventieorganisatie.
Overigens was datzelfde FCB-concern erg gelukkig met het winnen van het Unibet-account vanaf 2019. Unibet, onderdeel van de Kindred Group, sponsort Ajax sinds kort.
